De plot van het verhaal
De plot van het verhaal kan een verhaal maken of breken. Meestal gelukkig het eerste want daar houden wij lezers van. Niets geeft zoveel voldoening als een thriller met een ijzersterk plot, die je niet had zien aankomen. Of een roman met een prachtig einde waardoor je met veel plezier later aan het verhaal terugdenkt. Maar wat is een geniaal plot en wanneer is het eigenlijk eerder een domper?
Aan de hand van een aantal voorbeelden, komen we vast wel zelf tot een conclusie of een plot!
Het komt toch nog goed – plot
‘Mijn allerliefste schat’ is een boek dat je bij je kladden pakt. Het is rauw, snoeihard en je leest dingen die je helemaal niet wil lezen. Het boek eindigt in een climax, waarin vader en dochter elkaar met wapens achterna zitten. En dan het einde: het komt, voor de dochter, toch allemaal nog langzaam maar zeker goed. Het extra hoofdstuk moést wel worden toegevoegd, want zonder dit plot zou je nooit meer een soortgelijke realistische roman durven lezen.
Gelukkig hebben sommige mensen, zoals de dochter in dit verhaal, veerkracht genoeg om hun leven verder op te pakken, en ondanks alles, toch door te gaan.
Geniaal plot
In ‘De blinde huurmoordenaar’ speelt Margaret Atwood met de verwachtingen van de lezer. Het boek is alweer een oudje, maar het blijft een boek dat qua niveau op eenzame hoogte staat. Het einde is geniaal, net als de vijf verhaallijnen die door elkaar heen lopen en dát vertellen wat in het ander verhaal wordt verzwegen. Het is een boek dat je niet meer loslaat waarin deze onderstaande tekst eigenlijk alles zegt:
Als je alles wist wat er gaat gebeuren, als je alles wist wat er straks gaat gebeuren, als je van te voren de consequenties van je eigen daden wist – was je verdoemd. Dan was je even slecht af als God. Dan was je een steen. Dan at je niet meer, dronk je niet meer, lachte je niet meer en kwam je ’s ochtends je bed niet meer uit. Dan hield je nooit meer van iemand, nooit meer. Dat durfde je dan niet meer.
Citaat uit ‘De blinde huurmoordenaar’
De plot van dit verhaal is precies zoals deze uitspraak. Een wijze levensles aan de hand van een prachtig verhaal over de teloorgang van een adellijk gezin in de vorige eeuw.
Compleet verrassend plot
En dan zijn er ook van die boeken waarin het verhaal voortkabbelt als een rustige stroompje terwijl je op weg bent naar een dodelijke waterval. ‘Jaag je ploeg over de botten van de doden’, is zo’n boek met een plot die je had zien aankomen. En toch, als je tussen de regels door had gelezen, dan hád je het kunnen weten. Lezer, je hebt zitten slapen…
Een enorm verrassend plot, waardoor het boek ineens goed tot je doordringt en je bewondering voor het verhaal groot zal zijn.
Plot is domper
Op sommige boeken staat er al een opmerking over het plot van het verhaal. Dit plot is dan écht geweldig. Maar de lat ligt dan erg hoog en kan dan ook tegenvallen. Zo las ik onlangs een boek ‘De huisgenoot’. Op de flaptekst staat:
Plottechnisch vakwerk is het. Zoals er wel meer bijzonder geslaagd is aan De huisgenoot, eigenlijk.’
Het parool
Een prima boek, dat wel, maar vakwerk qua plot, vind ik te hoog gegrepen. Mijn recensie volgt spoedig.
Als er van te voren zo lyrisch over de plot van het verhaal wordt geschreven, dan stap je er met hoge verwachtingen in en zoek je achter iedere alinea, gebeurtenis en persoon een eigen (com)plot die er achteraf helemaal niet blijkt te zijn….
Een plot zonder einde
Soms komt er geen einde aan een plot. Het blijft rondjes draaien, veranderen en zo langzamerhand duizelt het je als lezer voor je ogen. Dan denk je: zonder deze laatste pagina’s van het boek, was het eigenlijk al een prima boek geweest. Stop alsjeblieft, niet nóg een wending of verrassing.
Helaas is me dat al een paar keer overkomen. Een plot moet krachtig zijn en je eventjes omver blazen. Zodat je het boek kan dichtslaan en een tevreden gevoel hebt als lezer. Zo kan ik nog wel een paar regels schrijven over dit onderwerp en dan doe ik precies datgene wat ik dus bedoel. Er komt geen einde, het blijft maar doorgaan….
Géén plot
Een diner zonder toetje, een pizza zonder topping, een doos zonder inhoud, etc…. zo voelt een verhaal zonder plot. Maar een open einde van een boek kán ook heel mooi zijn. Als lezer kun je zelf bepalen hoe het verhaal verder zal gaan of zal eindigen. Het laat je in het ongewisse, het zet je aan het denken. En sommige verhalen hebben helemaal geen plot nodig.
Een voorbeeld van een mooi ‘plot-loos’ verhaal vond ik zelf: ‘Petite‘. Dit verhaal over Madame Tussaud gaat over haar jeugd en leven in Parijs tijdens de Franse Revolutie. Aan het einde van het dikke boek, vertrekt ze naar Londen. We weten allemaal hoe grootst de kleine Madame Tussaud is geworden.
De plot van het verhaal is het levensverhaal van Madame Tussaud zelf. De kracht van het boek ligt juist in haar ongelooflijk bijzondere jeugd, welke geen plot nodig heeft om veel bewondering te oogsten.
Een plot met een traan
Een droevig plot geeft de lezer ook vaak voldoening. Ineens begrijp je waarom de hoofdpersoon van het verhaal het toch zo moeilijk heeft of zich bijvoorbeeld onuitstaanbaar gedraagt. Ik denk meteen aan het boek: ‘De verloren berg’. Een vader probeert het leven met zijn drie kinderen te hervatten nadat zijn vrouw is overleden. Het valt allemaal niet mee. En aan het einde van het boek heb je ineens diep respect voor zijn geklungel. Het is ontluisterend. Mijn laatste alinea van de recensie:
Het is ook niet niks als je vrouw en de moeder van je gezin, zo plotseling weg is gevallen en al helemáál niet als blijkt dat Thomas nog een veel grotere klap te verwerken heeft gehad dan dat niemand ooit zal weten…
Een vooraf aangekondigd plot
Soms zit de plot van het boek niet aan het einde, maar in het verhaal zelf.
In ‘Meester Mitraillette‘ begint het verhaal op het moment dat de hoofdpersoon voor het vuurpeloton staat. Je weet als lezer dus al dat het niet zo goed gaat aflopen voor deze man…
Net als ooit in het beroemde boek van Gabriel Garcia Marquez: De kroniek van de aangekondigde dood. Het verhaal vangt aan met de messen die worden geslepen voor een aangekondigde moord. Hierna draait het verhaal in cirkeltjes om de moord heen. Tot we bij het einde komen en de moord begint. Dit weet je dus al als lezer. Toch is dit boek mij altijd bijgebleven omdat het zo spannend was en ingenieus in elkaar zat.
De plot is het verhaal zelf.
Terug naar Meester Mitraillette. Waarom eindigt de beste man voor het vuurpeloton? Al die tijd hoop je als lezer dat het verhaal toch nog anders zal eindigen. En misschien geniet je er daarom des te meer van, want je weet dat aan alles een einde komt.
Het NIET SPOILEREN plot!
Soms is de plot van het verhaal állesbepalend. De hij-persoon blijkt een vrouw te zijn, de hoofdpersoon van het boek is allang dood of de moord was helemaal geen moord want het graf is leeg en het slachtoffer/dader is nog onder ons. Enfin, je kent het wel, niet spoileren dus, want het verhaal is niet meer hetzelfde als het einde al bekend is.
Natuurlijk houden we rekening met dit bovenstaande op onze website. SPOILER-ALERT schrijven we dan, stoppen dus met lezen van de recensie, hoe moeilijk dit ook is.
Mooiste plot ooit
En dan nu, in mijn ogen: de mooiste plot. Dan kom ik toch weer terug op ‘De blinde huurmoordenaar’, met als waardige opvolger ‘Foon’. Deze plotten hebben als overeenkomst dat je er door ‘flabbergasted’ bent en intens medelijden krijgt met de personage van het verhaal. Een kleine fout in het leven, een onoplettend moment, een gebeurtenis die voorkomen had kunnen worden… Het kan allemaal leiden tot een leven dat er anders uit had gezien als dit niet was gebeurd.
Los daarvan, als lezer kun je het boek gewoon niet weg leggen. Je moét het weten want je wordt meegesleurd naar de plot als in een rollercoaster.
Knap werk, schrijfsters!
Mijn eigen plot van deze blog:
Een plot kan een boek maken of breken of helemaal niet zo belangrijk zijn. Een boek kan ook bijzonder mooi zijn zonder een plot of een ‘vakwerk’ plot.
Voor alle schrijvers en schrijfsters van alle soorten plotten: aan jullie een compliment. Je moet het allemaal maar verzinnen en de lezers weten te boeien.
Het is maar goed dat je als lezer van te voren de plot van het verhaal niet weet… Want als je alles wist wat ging gebeuren, als je alles van te voren zou weten…
Previous Post
Next Post
