Is dit een mens-recensie of een AI-recensie?

12 juli 2024 Marga van der Vet

In een poep en een scheet was er ineens Artificial Intelligence, beschikbaar voor alles en iedereen in de vorm van diverse tekstrobots en taalmodellen. Lekker handig: een programma dat voor jou teksten, rapporten, blogs, samenvattingen, gedichten én recensies schrijft! “Help!”, dacht ik meteen. En Boekrecensiesblog dan? Ben ik (met het hele team) al járen bezig om een goede website op te bouwen en waardevolle recensies te leveren, word ik ineens ingehaald door AI…

Maar gelukkig klopt dit laatste niet helemaal. En daarom even voor de lezer een samenvatting. Hoe herken je namelijk een échte (menselijke) recensie en hoe zie je dat AI deze, deels of helemaal, heeft geschreven.

De eerste zin: in een poep en een scheet…. is al heel menselijk, toch? Humor, kwinkslagen, metaforen, daar is AI nog niet zo heel goed in.

Wat is een recensie?

Een recensie is een waardevolle bron van informatie voor consumenten (in dit geval: lezers!). Ze spelen vaak een cruciale rol bij het helpen van mensen bij het nemen van beslissingen over producten, diensten en entertainment. Of boek natuurlijk. Wie checkt er niet vooraf even een recensie alvorens een boek aan te schaffen? Bijna iedereen. Zeker nu de boeken duurder en duurder (zijn) geworden.

Maar er zijn ook mensen die graag na afloop een recensie lezen. Klopt jouw gevoel over het boek met die van een ander? Of heb je misschien iets niet begrepen? Hoe vind je de plot van het verhaal?

Een recensie is hoe dan ook altijd fijn om jezelf te laten informeren over het boek.

AI-recensie

Met de opkomst van AI en geavanceerde taalmodellen zoals ChatGPT, is het echter steeds belangrijker geworden om onderscheid te maken tussen recensies geschreven door mensen en die gegenereerd door tekstrobots. Dit is vooral omdat AI vaak een soort van samenvatting is van vele recensies die al rondgaan op Internet of indien het over een nieuw boek gaat: mooie, vaak lyrische, zinnen, weinig inhoud…

Een tekstrobot gaat daardoor niet de diepte in en heeft nog niet de kunde om kritisch te zijn over de inhoud of het gevoel van de lezer (recensent) goed te verwoorden. Ook de ‘sfeer’ van een boek is moeilijk te beschrijven.

Voorbeeld: Het boek ‘De grote cirkel’ van Magie Shipstead. Het boek is bijna magisch en sprookjesachtig geschreven, terwijl het toch een erg realistisch verhaal met zeer moderne elementen. Lees echter een recensie van een tekstrobot en alles is ‘magisch’, ‘majestueus’ of sprookjesachtig. Zelfs een telefoonboek is ongetwijfeld een avontuurlijke reis waarin de auteur je meeneemt in een magische wereld van de telefoonnummers van vreemden. Een must-read voor iedereen die van vreemde personen en hun telefoonnummer houdt.

Een telefoonboek? uhhh…. pardon dat was láng geleden toen AI nog een dystopisch scenario was.

Prachtzinnen:

Een tekstrobot leest geen boek. Prachtige zinnen: de persoonlijke mening van de recensente (en de kunst van de auteur!)

Lees hier: Prachtzinnen

De Passagier – Cormac McCarthy:

Wanneer wij en al onze werken verdwenen zijn, tezamen met iedere herinnering eraan en ieder machinerie waarin die herinneringen kan worden geregistreerd en opgeslagen, en wanneer de aarde niet eens meer dan een smeulende sintel is, voor wie is dat dan een tragedie?

Hoe herken je een mens-recensie?

Menselijke recensies hebben vaak een persoonlijke toon, variëren in stijl en bevatten emoties, humor en persoonlijke ervaringen. Ze kunnen ook taalfouten en grammaticale onvolkomenheden bevatten. (Dat proberen we uiteraard te voorkomen, maar ja hè, we zijn ook maar mensen… :>)

Aan de andere kant zal een AI-recensie zoals die gegenereerd door ChatGPT doorgaans een consistente toon en grammatica hebben, en dat alles zonder fouten.

Ook lees je iets over het einde van het boek of het plot. Dit kan een tekstrobot niet want de recensies zijn vaak gebaseerd op de achterflapteksten of de niet-spoiler recensie van andere recensies.

Persoonlijke ervaring en gevoel

Menselijke recensies benadrukken vaak persoonlijke ervaringen, quotes en unieke standpunten. Ze kunnen specifieke details bevatten over zinnen die een recensent zijn opgevallen ( zie bovenstaande opmerking over ‘De grote cirkel’) maar waar bijvoorbeeld ChatGPT nooit mee zou komen. Ook maak ik graag als recensente een vergelijking met andere boeken of auteur die in mij opkomen als ik het boek in kwestie lees. Dit kunnen ook films of songs zijn.

Daarnaast tonen we ook emoties zoals: enthousiasme, angst, teleurstelling, opwinding of zeer kritisch-zijn. Ik probeer dit natuurlijk niet overdreven op te schrijven, maar als een boek bepaalde gevoelens oproept, dan is het wel zo prettig om dat aan te geven.

Of een waarschuwing als het boek niet geschikt is voor tere zieltjes….

Kennis en expertise:

Bij Boekrecensiesblog is er een expertise in een specifiek gebied opgebouwd. Of beter gezegd: we hebben ieder zo onze eigen voorkeuren qua genres.

Daarnaast zijn er gastbloggers die regelmatig recensies aanbieden. En last but not least: de interviews met auteurs zijn natuurlijk ook échter-dan-echt!

Met expertise over een bepaalde genre bieden we dan ook veel inhoud over het genre, de boeken en de auteurs. ChatGPT kan informatie genereren op basis van beschikbare gegevens, maar mist echte expertise.

Hoe herken je AI recensies?

Er zijn een paar punten waardoor je recensies van bijvoorbeeld ChatGPT herkent. Sowieso de lijstjes, het veelvuldig gebruik van hoofdletters en een soort taalgebruik dat een beetje ‘kunstmatig’ overkomt. AI-recensies zijn over het algemeen consistent in hun stijl en inhoud. Als je tegenstrijdige informatie, humor of ‘rare’ standpunten tegenkomt, kan dat juist wijzen op menselijke recensies.

(Voorbeeld: Ik ben van oorsprong columniste en schrijf graag met een beetje humor. Of ik ben echt wel héél enthousiast over een boek. Als ik minder enthousiast ben dan zal de trouwe lezer dit zeker merken door het wegblijven van enthousiasme.)

Als je bovendien veel identieke recensies ziet, die kort na elkaar zijn geplaatst, is de kans groter dat ze zijn gegenereerd door een machine zoals ChatGPT.

Twijfel, twijfel?

Als je twijfelt over de authenticiteit van een recensie, kun je overwegen andere recensies te lezen, zoals recensies van gerenommeerde critici of kranten. Hoewel deze aanwijzingen kunnen helpen bij het identificeren van menselijke recensies in vergelijking met die gegenereerd door ChatGPT, is het belangrijk om te onthouden AI met de dag beter wordt.

Een AI-checker erover heen gooien? Zinloos. Dit zegt Big Boss Google zelf:

De tools die AI teksten controleren, werken niet zo goed. Zeker niet als het om Nederlandse teksten gaat. En AI ontwikkelt zich elke dag, dus geen enkele AI checker zal waterdicht worden. Ons advies is dan ook om voor AI plagiaat meerdere tools te gebruiken.

Google alert!

Echter let op. Google daarentegen kan met zijn algoritmes al heel veel:

Voor het vinden van die unieke teksten, zijn AI checkers heel handig. Zo kun je in één oogopslag zien of een tekst geschreven is door een mens of door AI.

Dit is zeker enorm belangrijk voor teksten op websites.

Google straft websites met veel AI content af door ze minder te tonen.

AI-systemen worden steeds geavanceerder, waardoor het steeds moeilijker wordt om onderscheid te maken. Een AI tekst schrijven is nu vrijwel voor iedereen bereikbaar. Op den duur zal de lezer het verschil niet meer kunnen zien.

Een bruggetje naar foto’s: (bruggetjes bouwen is by the way ook nog lastig voor AI):

Hoe zal de toekomst zijn?

Net zoals je nu nog bij AI-foto’s de AI-modellen herkent aan handen, oren en beweging van de armen die niet kloppen, zal dit op den duur bij recensies ook niet meer het geval zijn? Ik twijfel. Wat is dan nog het nut voor de auteur (kritische feedback) en voor de lezer (aanrader?) als het Internet volstroomt met nep-recensies?