Grote verwachtingen – Geert Mak

Op de achterkant van het boek Grote Verwachtingen van Geert Mak, staat een quote van de Financial Times:
“Geert Mak is de geschiedenisleraar die we allemaal graag hadden willen hebben”.  

Geschiedenis, een interessant vak

Hier kan ik mij honderd procent in vinden. Geschiedenis was voor mij altijd een interessant vak, maar er is weinig blijven ‘hangen’. Ik kan mij de leraren en leraressen niet eens herinneren. Een grote kennis van geschiedenis maakt je altijd sterker in begrip en grote lijnen van maatschappelijke ontwikkelingen. Helaas is onze kennis van geschiedenis bedroevend slecht. Zo slecht zelfs, dat er politici zijn die adviezen (en kennis) vragen aan schrijvers zoals Geert Mak.

Let op: Geert Mak is een schrijver, geen historicus. Maar zijn specialisme is historische non-fictie. Zijn kennis is groot, veelzijdig en feitelijk. Geert Mak had zijn dagen (en portemonnee) kunnen vullen met zijn aanwezigheid in talkshows, als kenner, adviseur en entertainer. Gelukkig besteedt hij zijn tijd aan onderzoek en schrijven want zijn boeken zijn waardevol en houdbaarder dan dat. 

De Nederlandse geschiedenis

Boeken als De eeuw van mijn vader en Toen God verdween uit Jorwerd zijn zo’n goede samenvatting van de Nederlandse geschiedenis, dat ze eigenlijk verplicht zou moeten zijn voor iedere Nederlandse scholier, als basiskennis.  Of bij inburgeringscursussen. En als je dan ook nog meer inzicht wilt hebben in de adel, lees dan De levens van Jan Six of zijn boeken over Amsterdam en de geschiedenis van onze hoofdstad. 

Geert Mak duikt in een onderwerp, checkt de feiten en maakt er boeiende verhalen van. Hij schrijft gemakkelijk, dat moet ook wel want de informatie die op je afkomt, is groots, veelomvattend en vooral véél.

Op eenzame hoogte

Ook op macro-niveau staan zijn boeken op eenzame hoogte. Wie durft überhaupt een onderwerp aan als Europa? Wat weten we over Europa? De meesten van ons hebben een vage mening, gebaseerd op gevoelens, korte termijn geschiedenis en vooral op het negatieve imago dat in de afgelopen decennia is ontstaan. Europa als een log bureaucratisch monster dat zich bezig houdt met onzinnige dingen zoals de maat van een standaard banaan. (Dit laatste wordt spottend in beeld gebracht door Leon de Winter in zijn TV serie “Brussel”).

Het ontstaan van Europa

En prompt vergeten we allemaal waarom Europa ooit is ontstaan en hoe gezegend wij zijn dat we al meer dan zeventig jaar in vrede leven met onze naaste buren. We vergeten dat het allemaal niet zo eenvoudig is als het lijkt en hoe knap het überhaupt is om een instituut te managen dat bestaat uit 51 landen, waarvan er 28 lid zijn van de Europese Unie. Naast deze 28 leden zijn er een aantal andere Europese landen die lid willen worden van de Europese Unie. Talen: 24 officiële talen (107 officieuze). 

Leesbaar en vol kennis

Geert Mak is erin geslaagd om boeken te schrijven over Europa die leesbaar zijn en veel kennis overdragen. Zijn eerste boek In Europa uit 2004, was een wandeling door de oude wereld van Europa. Sfeerimpressies, feiten, geschiedenis en vanuit het perspectief van velen.

De televisie serie In Europa – de geschiedenis op heterdaad betrapt begint zondag 22 december a.s. op NPO2 om 21.10 uur, en wordt als volgt omschreven:

Persoonlijke verhalen vormen de basis van de nieuwe serie In Europa. Verhalen van ooggetuigen die – zonder dat ze het doorhadden – deel uitmaakten van historische gebeurtenissen, die achteraf als ‘sleutelmoment’ kunnen worden gezien. 

Geert Mak en de VPRO nemen je mee naar alle uithoeken van Europa om de recente geschiedenis op heterdaad te betrappen. 

Zijn vorige serie (2007-2009) over Europa is inmiddels op DVD verschenen.

Grote verwachtingen

En dan ook nog eens zijn nieuwe boek: Grote verwachtingen over Europa 1999-2019.  Ik heb genoten van het boek, alhoewel ik eerlijk moet bekennen dat ik het nog niet helemaal uit heb.  Het boek is een enorm dik (530 pagina’s) en roept af en toe wel om een pauze. Maar Geert Mak schrijft prettig leesbaar en al snel duik je als lezer in het volgende hoofdstuk. 

Feitenkennis

Groot voordeel van zijn boeken is dat je daadwerkelijk een enorme hoeveelheid kennis erbij krijgt. Hoezo ‘vluchtelingencrisis’? En die van de jaren negentig dan? Toen Lampedusa al vol stroomde met vluchtelingen. We hoorden er niemand over. Of zou het zo zijn dat er pas besef kwam van de grote ramp die zich voltrok (In de Middellandse Zee verdronken vermoedelijk tussen 1997 en 2018 meer dan 15.000 mensen, alhoewel deze cijfers niet exact zijn te verifiëren) ons niet zo ‘pakten’ om dat we in welvarende tijden leefden? Pas na de crisisjaren kwam er een mediacircus op gang dat de ‘vluchtelingenstroom’ in beeld bracht. (Zie hoofdstuk 5: cijfers) 

Eye-opener zonder oordeel

Zo is ieder hoofdstuk van dit boek een eye-opener.  Feiten die je als lezer vooraf helemaal niet wist en ontwikkelingen die van het een leiden naar het ander.  Geert Mak oordeelt niet, alhoewel zijn persoonlijke mening hier en daar wel voelbaar is. Dat mag want als je zoveel onderzoek hebt gedaan, zoveel mensen hebt gesproken en zo’n stuk geschiedenis op papier zet, heb je ongetwijfeld zelf een mening over het onderwerp.

Ik stel voor dat de boeken van Geert Mak een verplicht nummer worden op de eindlijsten van het Middelbaar onderwijs voor de vakken Nederlands en Geschiedenis.  Move over Jan Cremer en Maarten ‘t Hart, tijd voor het betere werk (mijn mening). Want niets is tenslotte zo beschamend als burgers van een land die hun mening vormen door middel van populaire oneliners, fake facts en ‘stemmen vanuit je gevoel’.  Hoe je ook over Europa of de toekomst denkt, lees eerst eens even een stuk geschiedenis. 

Geert Mak, dank voor al uw fantastische boeken!

Naschrift van de redactie;
De boeken van Geert Mak zijn in diverse uitvoeringen verkrijgbaar, van E-book tot Paperback en van Hardcover tot Luisterboek.
Klik hier voor het volledige overzicht.