Van A tot Z, of toch bijna

12 juni 2022 Marga van der Vet

‘Van A tot Z, of toch bijna’ is een verhalenbundel geschreven door de Belgische socioloog Lieven Vandekerckhove. Het is zijn tweede verhalenbundel, in 2019 verscheen al eerder: ‘In schuinschrift’. Er staan in het boekje twee illustraties van Jean Olf.

Van A tot Z of toch bijna

Zodra je de mooie blauwe hardcover opent valt je meteen de inhoudsgave al op. Hier staan de verhalen die een alfabetische volgorde hebben, vandaar de titel. In totaal zijn het 24 korte verhalen. De X en de Y zijn gereserveerd voor de illustraties van Jean Olf.

Voorwoord van Rik Torfs

Zowel op de achterflap van het boek als in het voorwoord is Rik Torfs aan het woord die de verhalenundel van Lieven prijst. Rik Torfs is in de schrijverswereld geen onbekende. Torfs is Belgisch hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven, kerkjurist, bekend mediafiguur en voormalig christendemocratisch politicus.

Hij benadrukt vooral dat de lezer zal genieten van de mooie korte verhalen van Lieven. Nadat ik het boekje had gelezen, las ik het voorwoord nogmaals en ben het volledig eens met deze conclusie:

Ik zal niet beweren dat Lieven een oudere man is. Wel durf ik te stellen, ofschoon met de nodige reserves en voorzichtigheid, dat een gedeelte van zijn jeugd op dit ogenblik reeds gepasseerd lijkt te zijn. Dat is een voordeel. De auteur vermijdt de valstrikken van de onbezonnen jongeling. Hij denkt niet langer dat hij gelijk heeft, en daarin heeft hij gelijk.
Rik Torfs, voorwoord

Wijsheid komt met de jaren

Wijsheid komt met de jaren. Dat is toch een feit? Voor de meeste mensen althans, en zeker voor Lieven. Zijn verhalen stralen allemaal een wijsheid uit die met de jaren is gekomen. Wanneer je de tijd neemt om terug te kijken op het leven en aan zelfreflectie te doen. Had ik dat niet beter anders kunnen aanpakken? Was het eigenlijk wel zo? Het zijn gedachten die horen bij een bepaalde leeftijd waarin je een bepaald overzicht hebt gekregen, de grotere lijnen beter ziet en ook je eigen successen en falen.

Angst voor de dood?

Het eerste verhaal sprak mij bijzonder aan. Lieven wordt op een nacht zomaar ineens wakker en voelt zich onrustig. Hij gaat naar beneden en prompt gaat de telefoon. Aan de andere kant van de lijn praat de dochter van zijn oude Liberiaanse vriend Ben, een telefoontje vanuit Amerika, vandaar het ongebruikelijk tijdstip. Ben ligt namelijk op sterven en Lieven kan nog even met hem praten.

Lieven vertelt vervolgens over zijn band met zijn oude vriend die teruggaat naar de tijden dat Lieven samen met zijn vrouw en twee kinderen in Afrika verbleef. In de loop der jaren bleef het contact omdat er een warme vriendschap met Ben was ontstaan.

Maar nu is de dochter aan de telefoon en vertelt dat Ben een traan in zijn ogen heeft als hij Lieven hoort praten. Lieven vraagt zich af of ze alleen zijn, de dochter en haar stervende vader. Maar nee natuurlijk niet. Magere Hein is daar ook. Hij wacht geduldig en gunt Lieven het laatste contact met Ben. Magere Hein heeft er tenslotte ook voor gezorgd dat Lieven midden in de nacht wakker werd en zodoende het telefoontje van de dochter niet heeft gemist.

Een mooi verhaal waarin de dood nooit mooi is, maar Magere Hein een rol speelt die zelden op deze manier wordt belicht.

Twijfel en spijt

Het verhaal van Harris Mopulu sprak mij ook in het bijzonder aan. Deze gaat over een zogenaamde ‘houseboy’, een hulp die in het huis aanwezig was in de tijden dat Lieven in Afrika verbleef. Een niet echt betrouwbare hulp die ook nog eens geld stal. Lieven ontslaat hem op een dag wanneer de grens is bereikt. Maar nu kijkt Lieven terug op die jaren vanuit een andere context. Hij heeft spijt en vraagt zich af hoe het met Harris is afgelopen.

Harris Mopulu, wat is er van jou geworden? Heb je die verschrikkelijke burgeroorlog overleefd, die jouw land gegeseld heeft? Heb je zelf de wapens opgenomen? Of ben je er voor gevlucht, het regenwoud in, waar zovelen niet meer durfden uitkomen en bladeren van de bomen aten, omdat er niets anders, absoluut niet anders meer te vinden was?
Uit het verhaal: Harris Mopulu

De kracht van korte verhalen

Korte verhalen vertellen is in mijn ogen een kunst. Het verhaal moet je meteen ‘pakken’ maar ook een sterke body en een mooi afgerond einde. Dat is niet eenvoudig waardoor schrijvers vaak voor een open einde kiezen. Voor een lezer is dit niet altijd even prettig. Ik vind de verhalen van Lieven wel mooi afgerond en dat schenkt een bevrediging voor de lezer.