Dubieuze praktijken in De familie Wachtman
In zijn tweede roman ‘De familie Wachtman’ beschrijft Christiaan Alberdingk Thijm een wereld die voor velen van ons onbekend is: die van de spermadonoren. En dat doet hij op een bijzondere manier, in een verhaal met verschillende lagen en plots.
Philip Wachtman: wetenschapper zonder echte drive
Philip is jurist en gepromoveerd op het onderwerp over het belang van de anonimiteit van de spermadonor. Zelf heeft hij het idee dat hij nog altijd kan teren op het succes van zijn promotie, maar is dat wel zo? Uit reacties van anderen valt op te maken dat hier vraagtekens bij te zetten zijn.
Na een uitspraak van de rechtbank komt juist die anonimiteit onder druk te staan en dat is voor Philip persoonlijk een drama. Hij is zelf spermadonor en heeft volgens de kliniek inmiddels zo’n 411 nakomelingen. Op een dag staat er een voor zijn neus, een studente van hem. Hij ontkent dat het mogelijk is, maar zij houdt aan. Philip moet het nodige onder ogen zien.
Freya: wil dolgraag moeder worden
Freya wilde toneelspeelster worden. Maar door een vervelend voorval tijdens haar afstudeertoneelstuk moet ze een ander pad kiezen. Dat brengt haar commercieel gezien heel veel: als de stem van het populaire kinderpersonage Felicity is ze niet alleen heel populair, maar verdient ze ook nog veel geld. Maar Freya is niet gelukkig, want ze mist iets heel belangrijks in haar leven: een kind. Ze kan maar niet begrijpen waarom Philip niet mee wil werken aan vruchtbaarheidsonderzoeken. Wil hij geen vader worden?
Een verrassend einde, of toch niet?
Het boek eindigt in zekere zin anders dan ik vooraf verwacht had. En toch ook weer niet, want door de manier waarop Freya haar verhaal vertelt, krijg je al een vermoeden. Ik tenminste wel. Ergens snap ik de keuze en ergens dacht ik ook ‘daarmee ga je ook een hoop uit de weg.’ Want misschien heb je wel meegekregen dat er behoorlijk wat issues zijn rondom donorschap. Die speelden voor een groot deel ook al in 2022, toen ‘De familie Wachtman’ verscheen. Als advocaat, want dat is Alberdingk Thijm naast schrijver, heeft hij een heel andere kant laten zien van het donorschap en de rechten van de donor. De andere kant, de meer psychologische kant van de kinderen van donoren, komt door de keuzes in het verhaal naar mijn idee wat minder sterk of uitgebreid aan bod.
Goed geschreven, met sterkte personages
Dat neemt niet weg dat ik ‘De familie Wachtman’ een ontzettend sterk geschreven boek vindt, dat een hoop vragen oproept en van de lezer vraagt om zich daar een mening over te vormen. Daarbij zijn Philip en Freya sterke personages, die weliswaar beiden gevoelens hebben die vast niet voor iedereen heel standaard zijn, maar die wel heel geloofwaardig zijn. Daarnaast moest ik ook met enige regelmaat denken aan ‘Het bureau’ van Voskuil en ‘Onder professoren’ van W. F. Hermans. Boeken waar ik ontzettend van genoten heb, maar die ik niet opnieuw durf te lezen. Alberdingk Thijm roept een zelfde sfeer op van bureaucratisch geneuzel en een universiteit waar veel volgens oude tradities moet gebeuren. Geweldig beschreven.
