De goede dokter

6 augustus 2022 Selina Jansen

Damon Galgut, de schrijver van ‘De belofte’, waarmee hij de prestigieuze Booker Prize won, komt nu met een nieuwe roman. ‘De goede dokter’ is een roman over vriendschap en verraad. Vanuit het oogpunt van Frank Eloff betreed je een klein Zuid-Afrikaans ziekenhuis. Geld voor materiaal of personeel is er niet, maar Laurence Waters besluit zijn gemeenschapsdienst in dit ziekenhuis te willen doen. Tot verbazing van zijn collega’s wil hij het ziekenhuis weer op de kaart zetten. Maar of hem dat gaat lukken, is de vraag.

Spookstad

Het onkruid in de voegen van de trottoirs en bakstenen, het gras dat hier en daar op straat groeide, de gesprongen lampen en de lege winkels achter hun blinde gevels, de schimmel en het vocht en de gebarsten verf, de regenstrepen op elk oppervlak en het trage verval van stevige structuren, soms korrel na korrel, soms broksgewijs. En je wist niet precies meer waar je nou eigenlijk was.

Deze stad in Zuid-Afrika was anders dan andere steden. Het was een spookstad. Onbewoond, zonder mensenchaos, zonder enige beweging. Het ‘thuisland’ was bedacht en ontworpen op papier, door snode bureaucraten in een grote stad ver weg, die hier waarschijnlijk zelfs nooit waren geweest. Volgens Laurence, de nieuweling, is het net alsof hier iets verschrikkelijks is gebeurd. Volgens Frank is het tegenovergestelde waar. Er is hier nooit iets gebeurd. Er zal hier nooit iets gebeuren. Dat is het probleem.

Het ziekenhuis

Alle activiteit speelde zich af aan één kant van het hoofdgebouw; verder gaan was niet nodig. Deuren kwamen uit op verlaten ziekenzalen, rijen bedden die spookachtig en naakt tussen groene, aan roeden hangende gordijnen stonden.

Hoewel het ziekenhuis bijna tien jaar oud is, is het nooit naar behoren voltooid. Het was opgezet als project van de eerste minister-president van het thuisland, maar zodra alle gebouwen waren opgetrokken kwam een militaire staatsgreep en werd alles stilgezet en opgeschort. Vervolgens hield het thuisland op een thuisland te zijn, en toen het weer in het grote geheel was opgenomen, werden de zin en de toekomst van het ziekenhuis blijvend onduidelijk. De zeven personeelsleden bleven in het ziekenhuis hun best doen om met minimale middelen de weinige bewoners van de stad van medische zorg te voorzien. Tot nu toe was er nooit iemand aan het team toegevoegd. De komst van Laurence maakt indruk.

De nieuweling

Misschien viel het wel mee. Misschien vonden we elkaar wel sympathiek, misschien was het wel goed om gezelschap te hebben; mijn leven hier zou op een aangename manier anders kunnen worden. In zekere zin begon ik benieuwd naar de verandering uit te kijken.

Laurence Waters heeft met opzet dit stadje uitgekozen voor zijn gemeenschapsdienst. Hier heeft hij het gevoel dat hij verschil kan maken. Frank en Laurence trekken veel met elkaar op, hoewel dat voor Frank als een opgelegde taak voelt. Alles aan de nieuwkomer ergert hem, vooral zijn grenzeloze optimisme en zijn ambitieuze plan om de plaatselijke bevolking te helpen. De grote vraag in dit boek blijft: wie is de goede dokter.

Ingewikkeld

Er kwam een beeld bij me op, van Laurence en mij als twee strengen van een touw. We waren strak samen gedraaid op een manier die ons verbond; we verschilden van elkaar, hoewel het in onze aard lag om met elkaar verbonden en verweven te zijn. Wat betreft de punten waartussen we gespannen waren – een touw weet zelf niet waarvoor het dient.

In dit citaat wordt de cover, waarop een touw dat op punt staat om te breken, genoemd. De cover sprak me aan omdat het touw wijst op spanning. Deze spanning speelt absoluut tussen Laurence en Frank. Toch ligt het ingewikkeld. Zijn deze twee artsen vrienden of vijanden? Heeft het ziekenhuis nog toekomst? En hoe zit het met de beruchte brigadegeneraal?

‘De goede dokter’ is een interessante romen die je meeneemt naar een wereld zoals wij die ons niet zomaar kunnen voorstellen. Toch heb ik aan het einde van het boek nog steeds een licht gevoel van: waar gaat het nou echt over? Persoonlijk vind ik dit jammer. De rode draad mist voor mij een beetje. Maar wellicht is het juist de bedoeling van Damon Galgut om je te laten nadenken over het verhaal, over vriendschap en over verraad. Daar is hij dan zeker in geslaagd.