Lezen? Blèh, niks an

10 juli 2020 Marga van der Vet

Onlangs vroeg iemand aan mij (Marga) wat ik toch met al die boeken in huis moest. Ik schrok ervan, maar de vraag kwam van een persoon die bekende dat ze na school nooit meer een boek had aangeraakt. De verplichte leeslijst voor het examen was zo’n verschrikkelijke opgave voor haar geweest, dat ze voorgoed was ‘genezen’ van het idee dat lezen fijn kan zijn. Hoe kan dat?

De bijbel en een telefoonboek

Dat zijn al twee boeken die de meeste mensen vroeger standaard in huis hadden. Of een handleiding van de televisie of de tractor. Boeken kopen was niet voor iedereen weggelegd. Gelukkig was daar ineens de bibliotheek die het mogelijk maakte om mooie boeken te lezen zonder deze te moeten aanschaffen. Een financiële reden om géén boeken te lezen was en is er dus niet meer.

Voorlezende ouders

Plezier in het lezen bij kinderen wordt vooral ‘gevoed’ door ouders die graag voorlezen en de liefde voor boeken op de kinderen overbrengen. Zie het geweldige artikel van Noortje de Kok: Stop nooit met voorlezen. Daarna komt school in beeld. Boeken horen ineens bij je leven. Een goede, enthousiaste leraar kan een enorme stimulans zijn om te gaan lezen. Maarrrr….

Nederlands & de leeslijst

De beruchte leeslijst voor het eindexamen was voor veel scholieren een nachtmerrie. Met een kopie van een uittreksel van een ander, redde je het vaak niet, want de leraar had binnen een paar vragen wel in de gaten of je het boek daadwerkelijk had gelezen of niet. Wie kijkt met plezier terug op het vak Nederlands en de manier waarop lezen werd gestimuleerd op scholen? Helaas maar weinigen en vaak is dit zelfs een reden om daarna nooit meer te lezen. Zelfs studenten die het vak Nederlands gaan studeren:

Verplicht lezen kan je leesplezier bederven. Tijdens mijn studie Nederlands moesten we een boek zo grondig analyseren dat ik lange tijd niet meer zelfstandig een boek durfde uit te kiezen. Ook ‘gewoon’ lezen werd moeilijk omdat er gedrild werd op het feit dat de auteur een ‘diepe bedoeling’ had met het boek. Kennis maken met verschillende boeken is een must, maar de manier waarop het meestal gebeurt, is verre van ideaal.
Noortje de Kok

Storytel en co.

Gelukkig is er wel tegenwoordig Storytel die het mogelijk maakt om toch van boeken te genieten. De boeken worden voorgelezen en dit is natuurlijk ideaal voor mensen die graag multitasken of bijvoorbeeld onderweg zijn. Nadelen zijn er natuurlijk ook. Lees ons artikel over Storytel en wie weet gaat er een (boeken)wereld voor je open.

Hoe nu verder?

En natuurlijk hebben wij van Boekrecensiesblog ideeën om het lezen voor de jeugd leuker te maken. Want in de jeugd begint het idee dat lezen fijn is. Graag wijzen wij je ook even op het Boekenweek Essay 2020 ‘Generaal zonder leger’ van Özcan Akyol, waarin hij het over de verplichte leeslijst voor scholen heeft. En onze ideeën? Ouders: stop nooit met voorlezen, nogmaals. Maar scholen, denk ook eens na over het volgende:

Geef scholieren twee categorieën waar ze uit kunnen kiezen: twee Oudheid, twee novelles, twee kookboeken, twee strips, twee Renaissance verhalen etc. Liefde voor lezen is te kostbaar om kinderen meteen al te demotiveren. Onderwijs op maat is belangrijk om te voorkomen dat een kwart van de kinderen nu, echt problemen krijgt met lezen. Laat die zwakkere groep bijvoorbeeld kiezen uit stripboeken, kinderboeken, een brommer handleiding. Dit alles om te voorkomen dat ze er écht mee stoppen. Het kunnen lezen van handleidingen, brieven van de gemeente, bijsluiters van medicijnen etc. is echt een must!
Gastrecensente

Mijn dochter moest voor haar eindexamen 8 literaire Nederlandse, 6 Engelse en 6 Duitse boeken lezen. Zij raakt voorlopig geen boek meer aan… Over al die boeken zijn maar een paar vragen gesteld in het Eindexamen. Wat ik vooral jammer vond was dat de leeslijst totaal niet aansloot bij haar opleiding. Doelgerichter en meer eigen-keuze was beter geweest.
Yvonne Dijkstra

Tips van Boekrecensies blog

Gastrecensente merkt ook op dat het lezen mét tutoren vaak een enorm goede werkwijze is. De tutoren zouden ook van buitenaf moeten kunnen gekozen worden. Dat verlicht de druk op docenten en zorgt voor een brede keuze van boeken door studenten. Een lieve buurvrouw of tante, een online tutor (eventueel in een andere taal) of een leerling van een paar klassen hoger? Er zijn zoveel enthousiaste boeklezers die bereid zijn een uurtje via Skype of Zoom met een leerling te praten en hun enthousiasme kunnen overbrengen.

Yes! De schrijverscentrale

Tot slot, er bestaat een ware schrijverscentrale in Nederland. Schrijver op je scherm is een initiatief van De Schrijverscentrale. “Het bevorderen van een goede leescultuur is ons doel. Wij zetten al onze kennis en kunde in om verhalen te verspreiden door te bemiddelen bij schrijversbezoeken. Nu ook online!” De centrale is vooral bedoeld voor scholen, bibliotheken en maatschappelijke organisaties, maar laten leerlingen er bij school vooral op aandringen van deze centrale gebruik te maken!