Een recensie die telt, een boek dat blijft
Een recensie die telt: hoe je écht iets zegt over een boek. In deze blog schrijf ik over de persoonlijke benadering van Boekrecensiesblog. En de voordelen voor de lezer, auteur en uitgeverij! Recenseren is namelijk een kunst, geen kunstje.
Persoonlijk
Boekrecensiesblog bestaat al sinds 2017 maar ik kan gerust zeggen dat ik al veel eerder ben begonnen met recensies over boeken maken. Met mijn moeder en tante had ik een soort verbond: we lazen dezelfde boeken en bespraken of schreven hierover aan elkaar. Geheel ongedwongen en met veel enthousiasme, ontstonden zo de eerste recensies. Het boek was uit (of: er was niet doorheen te komen) en we deelden onze oordelen met elkaar. In de loop der jaren werd ik steeds handiger in een boek samenvatten en mijn mening er over te geven.
Maar dit was soms niet genoeg. De kiene tante schreef in haar brief terug: “Maar waarom dan? ” Of: “Wáár heb je dat gelezen, ik kan die alinea niet vinden…” Zodoende werden de recensies uitgebreider compleet met notities en aanstrepen van alinea’s. Om de (vaak geleende) boeken netjes te houden maakte ik die aantekeningen in een schrift.
Onbewust was toen al de basis gelegd om hier ooit een website van te maken op het WorldWideWeb compleet met SEO onderbouwing, Social Media en met de nadruk op ménselijke recensies in plaats van A.I.
Mijn wijlen moeder en tante zullen wellicht vanuit een andere dimensie zich nu ernstige zorgen maken… Website? SEO? AI? “Marga heeft ze niet meer allemaal op een rijtje”.
Rijtjes en lijstjes
Waar moet een goede recensie aan voldoen? Tik het in op Google en vele rijtjes en lijstjes verschijnen. Die kun je stap voor stap namaken maar in mijn ogen moet een goede recensie vooral voldoen aan het bouwen van een brug tussen lezer en boek.
Een goede recensie is voor mij echter geen opsomming van feiten en vooral geen oppervlakkig sterrenoordeel. Het is eerder een brug: tussen schrijver en lezer, tussen boek en beleving, tussen het persoonlijke en het algemene. Ik stel me daarbij altijd één iemand voor: een geïnteresseerde, nieuwsgierige lezer die het boek nog niet kent, en zich afvraagt of het bij hem of haar past. Aan die lezer wil ik iets vertellen wat eerlijk is, helder, en toch ook gevoelig voor wat tussen de regels leeft.
Balanceren tussen samenvatting en oordeel
De essentie is balans: tussen samenvatting en oordeel, tussen emotie en analyse. Ik vertel wat het boek doet, hoe het is opgebouwd, welke toon het aanslaat, en hoe ik daarop reageerde. Niet alles hoeft benoemd, maar wat ik kies, moet iets zeggen. Soms is het de stijl die me raakt: een sobere zin die veel meer suggereert dan hij zegt. Soms is het het thema: verlies, liefde, de tragiek van het gewone. En soms is het juist wat níét lukt, wat wringt of onaf blijft, waar ik in mijn recensie op wijs.
En ook: door het weglaten van enthousiasme, kun je als lezer wel aanvoelen dat ik minder enthousiast ben over een boek. (cirkelredenatie, haha). Alles beter dan een boek afkraken, dat is niet eerlijk want een recensies blijft hoe dan ook een persoonlijke kwestie van smaak.
Dit blijkt ook uit de dubbele recensies: wat de ene recensente een goed boek vindt, vindt wellicht de andere maar matig. Smaken verschillen, altijd!
TIP: plakken maar! Post-it plakkertjes bij goede alinea’s, opmerkelijke teksten of grote vraagtekens. Gemakkelijk terug te vinden!
Niet alles is smaak
Maar let op: er is een verschil tussen persoonlijke voorkeur en onderbouwde kritiek. Een recensie is geen liefdesbrief, maar ook geen steekspel. Het vraagt oefening om eerlijk te schrijven zonder hard te worden, kritisch zonder koel te zijn. Als recensent ontwikkel je een soort dubbel bewustzijn: je leest als mens, en je denkt als vakvrouw. Wat doet deze passage met mij — en waarom? Klopt de compositie met de thematiek? Is de dialoog levensecht, of speelt hij slechts de schijn daarvan? Klopt het genre wel? Waarom die extra, wellicht overbodige, verhaallijnen?
En soms ook: had dit boek er wel moeten zijn?
Dat laatste klinkt streng, maar het is een eerlijke vraag. Niet elk boek hoeft geschreven, laat staan uitgegeven. Toch is elk boek, zelfs het zwakke, een poging tot communicatie. Dat verdient op z’n minst een serieuze blik. Een boek dat mislukt, kan immers leerzaam zijn — voor de lezer én de schrijver.
Op Boekrecensiesblog bedanken we echter voor de eer als het boek geen énkele meerwaarde heeft om te lezen. Gelukkig is dit in al die jaren maar een paar keer voorgekomen.
Stijl en signatuur: je eigen stem vinden
Ik hou ervan als recensies een eigen stijl te hebben. Niet elke recensie moet “objectief” zijn — wat dat ook moge betekenen. Ik wil vooral in de recensies de mens laten zien die het leest. Denk je als lezer meteen aan een bepaalde film, of een ander boek? Wat voor emoties roept het boek op?
Een goede recensie nodigt uit tot lezen — of tot niet-lezen. Maar altijd tot nadenken.
Tot slot — lezen is delen
Recenseren is, boven alles, een vorm van geven. Je schenkt je tijd, je aandacht, je oordeel. Je leest het boek van A tot Z en komt dán pas met een oordeel.
Via internet deel je dat alles met een wereld waarbij de auteur en de uitgeverij het voordeel hebben van extra promotie. Daarom is het zo belangrijk dat recensies helder, respectvol en doordacht zijn. Ze dragen bij aan het literaire gesprek, aan cultuur, aan nieuwsgierigheid.
Previous Post
