De bloednacht – Frits Kool

Een familiegebeurtenis waarover weinig gesproken werd, vormde voor Frits Kool de aanleiding om zich te verdiepen in de gewelddadige dood van zijn oom Marinus Kool. Want wat gebeurde er eigenlijk tijdens de kermisnacht van 21 op 22 september 1936? Op basis van interviews en speurwerk in de archieven heeft Kool die beruchte ‘Bloednacht’ gereconstrueerd. Het resultaat is een boek waarin elementen van een documentaire, een detective en een familiegeschiedenis mooi samenkomen.

Kermisnacht

Het is september 1936 en vier vrienden uit Broek op Langedijk besluiten op maandagavond naar de kermis in het naburige dorp Zuid Scharwoude te gaan. Wanneer het sluitingstijd is, treffen de vrienden de nieuwe veldwachter (politieagent) Reinier Van den Bosch. Een  man van de regeltjes, zo blijkt, want hij is onvermurwbaar en maant de mannen te vertrekken. Wanneer het viertal weer in Broek op Langedijk is teruggekeerd, besluiten ze om verhaal te halen bij de veldwachter. Marinus neemt het voortouw en besluit midden in de nacht bij Van den Bosch aan te bellen. Een actie die het startsein vormt van een uit de hand lopende confrontatie die eindigt met een door de veldwachter gelost schot en de dood van Marinus.

“Schiet dan! Ik doe toch niks. Ik doe mijn handjes toch al omhoog?”

Bloednacht

In het verder zo rustige Broek op Langedijk zorgde deze gebeurtenis destijds voor de nodige opschudding. Maar ook vandaag de dag roepen de gebeurtenissen tijdens de bloednacht de nodige vragen op. Waren de baldadige acties van Marinus en zijn vrienden echt dermate bedreigend dat de veldwachter zich genoodzaakt zag te schieten? Was de strafmaat van 1 jaar gevangenisstraf voor zijn kameraden niet veel te zwaar? En waarom zagen zij af van de mogelijkheid om hiertegen in beroep te gaan?

Hoor en wederhoor

Kool slaagt erin zijn lezer mee te slepen in de gebeurtenissen. Daardoor kreeg ik de neiging om “partij te kiezen” voor de nabestaanden van Marinus. Natuurlijk was die rechtlijnige veldwachter fout geweest bij het inschatten van de situatie. En de veroordeling tot een jaar gevangenis van de drie mannen was ook buitensporig, terwijl de Van den Bosch weggepromoveerd werd. Maar dan tovert Kool ineens een plottwist uit zijn hoed door het principe van hoor en wederhoor toe te passen. Hij is namelijk ook in het verhaal van de veldwachter gedoken. Met verrassende resultaten, waardoor ik toch met andere ogen naar deze man ben gaan kijken.

“Dit boek is niet bedoeld om deze dorpsgeschiedenis af te sluiten, maar haar open te leggen om erover te kunnen lezen, te praten en het te kunnen bewaren, de schaamte voorbij.’

De bloednacht is een mooi tijdsdocument

De bloednacht is een mooi document geworden van een dramatische gebeurtenis. Het boek is rijkelijk voorzien van oude foto’s, landkaarten, ansichtkaarten en de nodige historische achtergrondinformatie. Hierdoor komt het verhaal echt tot leven. Wat er nu precies gebeurd is die nacht zullen we nooit helemaal zeker weten. Maar dat is ook niet de bedoeling van dit mooie tijdsdocument.  

Ben je blij met onze leesbare, enthousiaste en eerlijk kritische recensies? Wij zijn dankbaar voor jouw support om Boekrecensies Blog op deze manier te continueren.