‘De belofte’ van Damon Galgut

1 augustus 2021 Lysanne Krouwel

Gelijk toen we het mailtje ontvingen met de nieuwste boeken van Uitgeverij Querido wist ik dat ik ‘De belofte’ wilde lezen: Zuid-Afrika heeft altijd een plaats in mijn hart dus alle verhalen zijn welkom. Het is ook goed om zo af en toe van genre te veranderen en een roman zoals deze is niet iets wat ik altijd als eerste kies.

Damon Galguts ‘De belofte’ neemt je mee naar een boerderij nabij Pretoria, Zuid-Afrika, waar Amor een gesprek tussen haar ouders opvangt. Haar moeder laat haar vader beloven dat Salomé, de zwarte hulp, haar eigen huis krijgt. Iets wat zeker in die tijd niet kon en niet als ‘normaal’ werd gezien. Maar een belofte is een belofte en volgens Amor moet die dus worden ingelost. Wanneer Amors moeder overlijdt, wacht het meisje tot haar vader zijn belofte inlost. Helaas doet haar vader alsof hij niet weet waar zij het over heeft. Hij zegt namelijk dat hij nooit zo’n belofte heeft gemaakt. Amor maakt het haar strijd om ervoor te zorgen dat Salomé toch haar eigen huis krijgt.

Verloren strijd

Naarmate het verhaal vordert, wordt het duidelijk dat Amor de enige is die iets om de belofte geeft. Haar vader, haar zus en zelfs haar broer vinden het niet belangrijk. Hoe kunnen ze dit nu niet belangrijk vinden? Gedurende jaren brengt ze het onderwerp steeds aan bod. Ook al weet ze dat het een verloren strijd is geworden, ze kan het niet loslaten.

Structuur van de roman

De roman is verdeeld in vier bijzondere delen: ma, pa, Astrid en Anton. Dit is bijzonder omdat bij elk deel het einde van de personages nadert. De verteller van het verhaal geeft niet alleen inzicht in de personages eerder genoemd in de vier delen, maar van iedereen eromheen en laat niet veel weg. Zo zie je de kant van Amor regelmatig terugkomen, maar ook het leven van verre bijstanders.

Het duurde even voordat ik in het verhaal kwam (wellicht doordat er geen aanhalingstekens worden gebruikt), maar toen ik eenmaal de structuur van het boek doorhad las het gemakkelijker. De vier delen vind ik een interessante keuze en het denken van de familie Swarts, een ‘zij tegen wij’-gevoel (behalve Amor), geeft een goed beeld van de ongelijkheid. Het laat ook duidelijk zien hoe gebroken de familie is. Anton en Amor vluchten weg en in Amors geval: hoe verder hoe beter. Persoonlijk vond ik jammer dat we de kant van Salomé niet hebben kunnen volgen, maar dit is natuurlijk een bewuste keuze geweest (zoals de verteller je zal vertellen in het boek). ‘De belofte’ is een goed geschreven literaire roman met een erg passend einde.

Voor wie?

Het boek is aan te raden voor iedereen die van literatuur, gebroken families en verhalen uit Zuid-Afrika houdt. De tijden en de verschillende personages lopen in een snel ritme op elkaar over. Het kan daarom even duren tot je er in komt, maar eenmaal erin, laat de grote vraag je niet los: wordt de belofte ingelost?

Nederlandse vertaling door Rob van der Veer