‘Beste mevrouw Eva’ laat je niet onberoerd

18 december 2023 Astrid Habraken

Soms is het lastig om een recensie over een boek te schrijven. Niet omdat het geen goed boek is, maar omdat je er eigenlijk niet te veel over wil schrijven. Omdat je eigenlijk wil dat iedereen dit boek gaat lezen en zich een eigen mening vormt. ‘Beste mevrouw Eva’ van Valentijn de Heer is zo’n boek. Voor mij tenminste.

De loyaliteit van een kind aan zijn ouders

Elias groeit op in een welgestelde wijk in Leiden. In zijn echt jonge jaren is er weinig aan de hand. Maar als zijn broertje Johannes veel te vroeg en met een verstandelijke beperking geboren wordt, verandert alles. Zijn vader kan het niet aan. Eerste verdwijnt hij naar een retraite, later wordt hij steeds agressiever. Hij verliest zijn baan, waardoor Elias’ moeder weer moet gaan werken. Ze laat de zorg voor Johannes meer en meer aan Elias over, die veel te jong veel te veel verantwoordelijkheid moet dragen. Iets waar hij niet over praat – want hij doet er alle mogelijke moeite voor om niets te laten merken van hoe het er bij hem thuis aan toegaat.

Elias is loyaal aan zijn ouders – wat zorgt voor veel voor hem pijnlijke momenten. Momenten die de lezer aanvliegen. Zeker als het kringetje om Elias heen kleiner en kleiner wordt.

Mevrouw Eva van het houten huis

Een keer breidt het kringetje zich uit – als Johannes en Elias kennis maken met Eva, de bewoonster van het houten huis bij hen in de buurt.

‘Het rook er naar stoofvlees, dieren en sigaar. Met het verweerde hout, de ruitjesgordijnen, overal pannen en het boerenbontservies dat vuil op de planken stond, kon het evengoed een heksenkeuken of die van een tovenaar zijn. ‘Ik moet nog opruimen, lachte de vrouw alsof ze mijn gedachten kon lezen.’
Beste mevrouw Eva, p. 55

Eerst is Elias achterdochtig, maar langzaam maar zeker gaat hij Eva vertrouwen en vinden Johannes en hij een veilige haven in de buurt. Al blijft Elias ook dan nog lang zwijgen.

Geen boek om snel te lezen

‘Beste mevrouw Eva’ is het debuut van Valentijn de Heer. Hij verstaat de kunst om met weinig woorden – het boek telt maar 192 pagina’s – heel veel te vertellen. Veel wordt gesuggereerd, weinig wordt echt tot in detail beschreven, maar alles komt heel erg binnen. Dat maakt ook dat dit geen boek is om snel te lezen. Af en toe moest ik het echt wegleggen. Toch is het ook niet alleen maar een heftig boek, er zit ook voldoende humor in het boek. Daarnaast gebruikt De Heer prachtige taal om alles te beschrijven.