Besjes in het bos – Margaret Atwood

Margaret Atwood schreef het boek ‘Besjes in het bos’, een verhalenbundel uit 2023. In deze recensie leg ik enkele verhalenbundels van haar naast elkaar.

Margaret Atwood

Een introductie heeft deze Grande Dame van de literatuur natuurlijk niet nodig. Ze is inmiddels wereldberoemd en heeft vele boeken, en verfilmingen hiervan, op haar naam staan. Ik ben een trouwe fan van haar. Al járen!

Verhalenbundels

Haar boeken zijn vaak dikke romans die soms vervolgen krijgen. Zo schreef ze inmiddels ook series en heeft ‘Het verhaal van de dienstmaagd’ ook een vervolg gekregen.

Haar verhalenbundels met korte verhalen zijn iets minder bekend.

Besjes in het bos

Haar laatste boek is ook een verhalenbundel. Er staan een paar verhalen in die geheel los staan van elkaar maar ook een reeks die je als een soort geheel kunt lezen. Het laatste betreft de verhalen over Nell en Tig, een stel in op oudere leeftijd. Dat deze autobiografisch is en ook over haar wijlen echtgenoot gaat, kunnen de meeste fans van haar wel raden! Nell en Tig komen overigens ook al voor in eerdere boeken van haar.

Nell en Tig hebben het gezellig samen en ze kijken vaak beschouwend terug op gebeurtenissen. Geen chagrijnige oudjes, maar enigszins cynisch zeker wel. In een van de laatste verhalen is Nell inmiddels alleen achtergebleven. Het gemis van haar man spat van de pagina’s af, zonder melodramatisch te worden. Als je weet dat Margaret Atwood inmiddels ook haar man heeft verloren, en over hem in College Tour sprak, dan krijgt het verhaal toch een extra lading.

Tijdreizen

In 1992 las ik haar verhalenbundel ‘Wenken voor de wildernis’, in 2006 ‘De tent’ en in 2015 ‘Het stenen matras’. Ik vind het knap hoe Margaret Atwood met de tijden speelt en toch ook duidelijk mee gaat met de tijd. Niet alleen qua taalgebruik is ze vaak up-to-date met de taal maar ook qua onderwerpen en thema’s die zeer actueel zijn. De verhalen lijken allemaal precies te passen bij de jaartallen en de oudere verhalen roepen dan ook nostalgische herinneringen bij mij op.

Bij de tijd passend: net als haar project samen met andere schrijvers over de corona-tijd in New York ‘Veertien dagen’, zie mijn recensie hierover.

Femicide 

Enkele onderwerpen/thema’s vallen mij op. In ieder boek komt wel een keer een verhaal voor over de moord op vrouwen. Soms heel dichtbij, van een vriendin van de hoofdpersoon bijvoorbeeld, zoals in ‘Wenken voor de Wildernis’, hoofdstuk: ‘Gewicht’. Hierin dineert een vrouw met een man(en andere mannen) met als doel ‘fundraising’ (toen dit woord nog helemaal niet bestond) voor een stichting voor geweld tegen vrouwen. Haar vriendin is in mootjes gehakt, waar je als lezer gaandeweg achterkomt.

Toen begon hij te huilen. ‘Ze is bij me weg zei hij. Goed zo, dacht ik. Ze heeft het dus toch gedaan.

Een week later begonnen haar armen en benen op te duiken.

Of zoals in haar laatste boek, de moord op Hypatia van Alexandrië in ‘Dood door mosselschelpen’. Dit verhaal is overigens echt gruwelijk en intens verdrietig. Margaret Atwood windt er geen doekjes om en spaart de lezers niet.

Post-its

Bij meerdere verhalen heb post-its plakkertjes geplakt. Die wil ik nog een keer lezen. Maar het hoeft vaak niet eens want ik kan ze me nog heel goed herinneren. Zo herinner ik me het verhaal ‘Dood door landschap’ in ‘Wenken voor de wildernis’ over een vriendin van de hoofdpersonage, die spoorloos is verdwenen tijdens een zomerkamp in de bergen. De hoofdpersonage kan het verdriet nog steeds niet verwerken en is een kunsthandelaar geworden met als specialiteit schilderijen, waar hoekjes in het landschap, bochten in de bergen, en nissen in gebouwen te zien zijn. Alsof haar verdwenen jeugdvriendin zit verstopt in de schilderijen…

Jeugd, Canada en SF

Vele verhalen zijn typisch Canadees. De bossen, wildernis, kampen, trektochten en tweede huizen in het bos, spelen vaak een grote rol in de verhalen. Het eerder vernoemde verhaal ‘Dood door landschap’, is voor ons misschien onvoorstelbaar. Geen weekje Veluwe, maar een jeugdkamp, diep in de wildernis.

Daarnaast valt het me op dat Margaret Atwood vaak verhalen schrijft die Science Fiction-achtig aandoen. Dat klopt want zij is ooit als Science Fiction schrijfster begonnen. Sommige verhalen hebben vaak een vorm van absurdisme andere verhalen zijn echte Mysterie en SF verhalen.

Zo ook ‘Ongeduldige Griselda’ in ‘Besjes in het bos’. Ik kan het verhaal niet eens navertellen; het is bizar (goed).

Mijn mening:

De verhalenbundels van Margaret Atwood zijn absoluut de moeite waard. Maar verwacht geen korte, makkelijke verhalen. De meeste verhalen zijn net als haar romans: ze gaan de diepte in en laten je niet snel meer los. De verhalen kunnen hard zijn, realistisch en altijd bijzonder.

In één van haar verhalen krijg je als lezer bijvoorbeeld het gevoel dat de hoofdpersonages jou kunnen zien, alsof jij in een helikopterview meekijkt en de hoofdpersonages jouw aanwezigheid kunnen voelen maar niet definiëren. Ik kan het verhaal helaas niet terugvinden. Soms is het maar een zin, of twee zinnen, die op het eerste oog niet belangrijk lijken, maar pas later je doen beseffen hoe knap het verhaal is geschreven.

Tot slot, Margaret Atwood (1939) is nu een 84 of 85. Zou dit haar laatste boek zijn?, denk ik telkens. Hopelijk nog lang niet. Ik kan niet zeggen dat ik haar boeken steeds béter vind worden, maar ze blijven absoluut heel bijzonder en uniek.

Over ‘Testamenten’ geschreven door De Standaard:

“Het orakel van Canada, zo zou je Atwood kunnen noemen. Het klinkt spottend, maar zo is het niet bedoeld, Integendeel”.