Zand in mijn ogen

7 november 2022 Selina Jansen

In Zand in mijn ogen schrijft Jacqueline van Zwieteren een realistisch en vooral menselijk verhaal van alle tijden. Twee mensen, man en vrouw, ieder door hun eigen traumatische verleden getekend. Samen vormen ze een gezin en krijgen kinderen maar in tijden van oorlog, waarin de wereld op zijn kop staat, blijven zij herinnerd worden aan waar ze vandaan komen. Van Zwieteren heeft zich laten inspireren door de levensverhalen van haar grootouders.

Jaap

Ik herinner het me als de dag van gisteren; hoe we tevergeefs riepen, hoe ik me voelde, hoe het zonlicht op het water viel. Hoe het rook, hoe het zout prikte in mijn open wond. Hoe ik loog.

Wanneer het gezin waarin Jaap opgroeit ontwricht wordt door een tragische gebeurtenis op het Stille strand van ’s-Gravenhage en later moeder zelfmoord pleegt, wordt Jaap naar een Haags gesticht gestuurd. Dit verblijf, waarbij seksueel misbruik een grote rol speelt, tekent hem voor de rest van zijn leven.

Pippa

Oorlogen brengen niets dan rampspoed, is het niet direct dan wel indirect. Mijn leven op deze planeet begon in Wenen, één van de twee hoofdsteden Oostenrijks-Hongaarse Rijk, zestien maanden voordat aartshertog Franz Ferdinand werd doodgeschoten door Gavrilo Princip. Een maand na deze moord was mijn land in oorlog en leefden we met de dood in de hand.

Pippa Kurz wordt in 1913 in Wenen geboren. Haar ouders overlijden al jong en Pippa gaat bij Opi en Tante wonen. Als ze 8 jaar is, mag ze met een groep kinderen mee met de Holland Kindertrein naar de Nederlandse kust. Hier mag ze aansterken van de Engelse ziekte. Pippa komt bij lieve logeerouders terecht en zal uiteindelijk nooit meer teruggaan naar Wenen.

Liefde

‘Zonder liefde…’ riep Tom. Hij wilde Frank op zijn schouders.
‘… is het leven zinloos,’ gilden de kinderen.
‘Onthoud dat,’ zei vader.

Jaap en Pippa leren elkaar kennen en voelen zich gelijk tot elkaar aangetrokken, elk om eigen redenen. Ze trouwen en krijgen kinderen en ondanks oorlog, armoede en bedrog proberen Jaap en Pippa van elkaar te houden. Soms had ik veel begrip voor beiden en soms werd ik zelfs een beetje boos. Maar juist dat deze emoties bij mij naar voren kwamen, laat zien dat je wordt meegenomen in het boek en in de levens van Jaap en Pippa.

Overleven

Hier op het strand kwam vroeger tot leven, en speelden herinneringen waar de regels van tijd niet voor golden. Pippa kende mijn angst voor de zee, maar negeerde het gevaar van het water dat alom aanwezig was.

Zand in mijn ogen is een indrukwekkende, realistische roman. Met gemak leef je mee met Pippa en Jaap. Jacqueline van Zwieteren heeft een schrijfstijl die heel lekker leest. Geen onnodig ingewikkeld lange zinnen, dialogen of sfeeromschrijvingen. Gewoon vertellen zoals het gebeurt. Ik hou ervan. De manier waarop een ontwrichte jeugd doorwerkt in een heel mensenleven is interessant en tragisch tegelijk.