Tot op de draad

‘Tot op de draad’ heeft de subtitel ‘de vele levens van oude kleren’ en is geschreven door Ileen Montijn en uitgegeven in 2017. Het boek past mijn inziens helemaal in deze tijd van de veranderende modewereld.

“Oude kleren zijn honderd keer leuker en interessanter dan nieuwe. Ze zijn al eens uitgekozen, daarna gedragen, gekoesterd, gerepareerd, weggegeven… kortom, ze hebben een geschiedenis”

— Achterflap boek

Waardeer het, repareer het

Het boek heeft een prachtige voorkant: een oude foto waarop we vier vrouwen buiten zien zitten aan een tafel met twee naaimachines. Ze werken echter met de hand en zijn kleding aan het maken of repareren. Hoe anders zijn de beelden die we zien in de media van fabrieken in India waar kleding aan de lopende band wordt geproduceerd. Of van de gigantische afvalbergen met kleding waar we geen raad mee weten.

Dit boek gaat over hoe we vroeger met kleding omgingen. Hoe werd het gemaakt, hoe werd het gerepareerd, hoe lang mensen met kleding deden en wat er werd gedaan met restanten kleding of restanten stof. Tot in detail vertelt Montijn ons alles over dit onderwerp in gemakkelijke taal en veel onderbouwing van foto’s en haar bronnen.

Mantel der barmhartigheid

Het boek begint met een hoofdstuk over Mantel der Barmhartigheid. Wie vóór de twintigste eeuw arm was kon zich nauwelijks kleding permitteren en was aangewezen op liefdadigheid. Textiel was erg duur en arbeidskosten waren goedkoop maar beiden bij elkaar opgeteld, kwam je toch op hoge bedragen voor kleding. Daarbij vereiste kleding in die tijd ook nog eens véél stof. Hierdoor werden kleren sowieso hergebruikt. Van de stof werd zo weer iets anders gemaakt. Als de kleding niet meer kon worden hergebruikt dan werd deze geschonken aan ‘de armen’. Schokkend vind ik het om te lezen dat de kleding eerst zorgvuldig werd gestript. Alle versiersels en luxe afwerking werd eraf gehaald want ‘de armen mochten niet verwend worden’.

Handel in gedragen goed

Hierna volgt een hoofdstuk over hoe er vroeger al ‘Big Business’ was in de handel van tweedehandskleding. Er waren winkels, er was diefstal, er was een bank van lening en er waren boedelveilingen. Nu gooien we overbodige kleding in een container, vroeger was oude kleding een handel waar vele mensen hun brood mee verdienden.

Van vodden tot vintage

Dit hoofdstuk sprak mij zeer aan. Wanneer is een kledingstuk een vod en wanneer is het vintage? Ergens in de ‘hippie’ jaren zestig ging de jongeren vlooienmarkten en dumpshops langs op zoek naar hippe en originele kleding. Er ontstonden ook vintage winkels. Een oud leder jack was ineens ‘hot’ en zelfs een bloemetjesjurk kon een grote vondst zijn wanneer deze afkomstig was van een duur merk. Vintage werd populair en is dit nu meer dan ooit. Inmiddels zijn er vele kanalen waar vintage kleding van verkoper naar koper gaat. Via veilingen, speciale websites en consignewinkels. De kledingafdelingen van kringloopwinkels zijn ook geliefder dan ooit.

Kleding naaien en erfgoed

Tot slot zijn er nog hoofdstukken over het zelf maken van kleding, de kringloop der kleding en kleding dat erfgoed is geworden. Ieder hoofdstuk wordt ondersteund door vele foto’s en dit maakt het boek zeer aantrekkelijk om te lezen.

Ik heb genoten van dit boek, niet alleen omdat ik zelf kleding maak en recycling/upcycling een leuke uitdaging vind, maar vooral ook omdat boek bijdraagt aan een andere visie over de kledingindustrie. Ik hoop dat we allemaal ons meer bewuster worden van verspilling van grondstoffen en de uitbuiting van de Derde Wereldlanden. Dat we hierin nog een lange weg te gaan hebben, mag duidelijk zijn, zij het niet dat de corona-crisis er wel voor heeft gezorgd dat er een versnelling van deze ontwikkeling gaande is. Op het moment dat transport zo goed als stil komt te liggen, de grondstoffen schaars worden en fysiek winkelen lastig wordt, dan staan we meer open voor regionale producten en nieuwe ontwikkelingen.

Wil je meer over nieuwe ontwikkelingen in de kledingindustrie lezen, dan zijn deze artikelen interessant:

Wat is circulaire mode?

Wat zijn duurzame stoffen?

Mylo is het nieuwe vegan leder

Goed nieuws: LOOOP recycling systeem is geboren:

Tot op de draad

Dit boek is een aanrader voor mensen die van mode houden of van zelf kleding maken. Ileen Montijn heeft al eerder boeken geschreven over de adel van Nederland. ‘Leven op stand 1890-1940’, ‘Hoog geboren, 250 jaar adellijk leven in Nederland’ en ‘Naar buiten, landelijk wonen in de 19de en 20ste eeuw’. Dit boek past geheel in het rijtje omdat de vele foto’s en informatie van kleding voornamelijk afkomstig zijn van de adel; tenslotte konden alleen zij zich door de eeuwen heen mooie kleding permitteren. Het boek is dus zeker ook aan aanrader als je graag over de adel en de ‘rijke’ geschiedenis van Nederland leest.