The Polar Express; boek en film

Gastrecensie van: Edwin Stok. Het boek “The Polar Express” (1985) en de gelijknamige film (2004) – 3 Oscar nominaties.

Auteur Chris van Allsburg schreef in 1985 het kinderboek “The Polar Express”. Negen jaar later, in 2004, verscheen een animatieverfilming onder dezelfde titel. Recensenten van het boek en van de film mogen uiteraard alleen oordelen op basis van criteria van kinderen. Mijn opinie. En als ze dat niet lukt, dan hoeven ze alleen maar te kijken naar de bruto opbrengsten van de film.

Snelheid van een trein

Op kinder-niveau is het verhaal af en toe een beetje spannend, maar op een leuke manier. Boek en film hebben een redelijk hoog verhaal-ritme, wat perfect past bij de symboliek van een voortsnellende trein die een afspraak moet halen met de Kerstman op de Noordpool.

Wachten op de slee van de Kerstman

Want dat is het thema van het boek en van de gelijknamige animatiefilm. De hoofdpersoon is een jongetje dat twijfelt of de geest van Kerstmis, en meer bijzonder de Kerstman, eigenlijk wel bestaat. Toch ligt hij op de avond voor Kerstmis in spanning te wachten in zijn bed, of hij misschien tóch de zilveren belletjes hoort van de slee van de Kerstman.

Magische trein

In plaats van een slee of rendieren, hoort hij een trein aan de voorkant van het huis. En dat is vreemd, want er liggen geen spoorrails bij hen langs de straat. Het jochie komt uit zijn bed, en gaat naar buiten. Het is een aparte trein, en de conducteur opent vriendelijk de treindeur voor hem, haalt met een joviaal gebaar een treinkaart tevoorschijn die meteen swingend wordt geknipt met een hele serie aan gaatjes, die samen een woord vormen dat precies past bij het gevoel of bij het karakter van ieder individueel kind in de magische trein. Zo krijgt iedere jeugdige passagier zijn eigen unieke woord in het kaartje geknipt. Simpelweg geniaal om de verbeelding te prikkelen. De Polar Express blijkt een magische trein te zijn die alleen kinderen ophaalt die gaan twijfelen aan de Kerstman. Nog enkele haltes te gaan, en dan gaat de trein in ijlvaart op weg naar hartje Noordpool, naar de thuisbasis van de Kerstman.

Avontuur

De interacties tussen de jonge passagiers, jongetjes en meisjes, komen heel aardig over. De man van de stookplaat bovenop het dak van de trein is een magische gebeurtenis, en het schuiven en scharen van de trein over een bevroren meer is best wel spannend. De hele vertelling, boek en film, ademt “avontuur” en de landschappen zijn bijna fabuleus.

Klaar staan voor een ander

De eerste “geest van Kerstmis” openbaart zich al vroeg tijdens de treinreis als een passagiertje haar treinkaart verliest bij een windvlaag, en de hoofdpersoon er achter aan gaat om haar treinkaart te vangen. Klaar staan voor een ander ; Wat meteen doet denken aan een spreuk in een Suske & Wiske album; “Alleen daar is het leven goed, waar men stil en ongedwongen, alles voor elkander doet”.

Halte Noordpool

Na een spannende en eigenlijk onmogelijke reis voor een trein, komen de kinderen aan op de halte “Noordpool”. De meeste kinderen laten zich leiden naar een verzamelplaats, maar enkele kinderen zijn iets te ondernemend en gaan zelf op onderzoek uit in deze vreemde omgeving .. en raken verdwaald. Nu moeten zij met kunst- en vliegwerk als een race tegen de klok nog het tijdstip en de plek van ontmoeting zien te halen waar ze door de Kerstman begroet zullen worden. Circus acts, een heteluchtballon, het kan niet op in deze spannende vertelling.

Magie

Alles wat er gebeurt heeft iets magisch, en het is precies spannend genoeg om de verbeelding van jonge kinderen net een beetje extra aan te jagen. Uiteraard komt ook de “pakjes-fabriek” voorbij, én natuurlijk de thuisreis. Een magische belevenis om samen met het gezin mee te maken, door het boek voor te lezen, of door samen naar de film te kijken. Ik denk dat je geen schaal met lekkers op tafel hoeft te zetten, want de jeugd zit met open mond de film te volgen. Ze denken niet eens aan iets lekkers eten of drinken – – want daar hebben ze geen tijd voor .. en de muziek is prachtig !

Spirit van Kerstmis

Na de voltooiing van de thuisreis breekt uiteraard de 1^e Kerstdag aan en ook die brengt weer verrassingen. Dit verhaal is één van de betere jeugdverhalen over de Spirit van Kerstmis, met een voortdurend positieve grondtoon. Eenvoud, en sterk tot de verbeelding sprekend.

Jullie krijgen 1 hint; “Alleen wie gelooft in de spirit van Kerstmis, kan het geluid van de zilveren belletjes aan de slee van de Kerstman horen”, en daarom horen kinderen ze wel, en volwassenen niet ..

De hele missie van de magische treinreis is helder: Het geloof in de geest van Kerstmis, en in de Kerstman, nog een paar jaar te verlengen voor ieder twijfelend kind.

Mag een animatiefilm een spectaculaire weergave zijn ? Dan is deze film absoluut geslaagd. Mag de doelgroep, kinderen, er een hele hoge “whow” factor aan geven ? Dan is deze film super geslaagd.


De film bevat méér dan het dunne kinderboek. En dat komt door de verbluffende reisimpressies in, en buiten, de Polar Express : De magische trein van de Kerstman.