A Christmas Carol – boek en film

Gastrecensie: Edwin Stok. ‘A Christmas Carol’  –  een Kerstvertelling van Charles Dickens  (1843)
–  het verhaal van Ebenezer Scrooge  –

Charles Dickens

Charles Dickens schreef in 1843 een kerstverhaal dat misschien wel het meest gelezen, het vaakst herdrukte, en het wijdst verspreide kerstverhaal ter wereld werd na de Christelijke Bijbel. Het verhaal van Charles Dickens zag voor het eerst het daglicht in 1843, en sindsdien zijn bijna alle generaties met zijn verhaal opgegroeid.

Ik weet niet zeker of de jeugd anno nu, 2023, nog steeds bekend is met de Victoriaanse vertellingen van Charles Dickens, de klassiekers van Good Old England. Voor de oudere generaties van mijn tijd en daarvoor, roept het kerstverhaal een bepaald sentiment op, of je het nu hebt over de boeken of over de vele verfilmingen.

Kerstverhaal en de griep

Helaas is de moraal van zijn kerstverhaal een beetje net zoals de griep, nogal seizoensgebonden, omdat we het de rest van het kalenderjaar te druk hebben met het hoofd boven water houden en onophoudelijk mee gaan in een jagende wereld.

Reflectie

Gelukkig komt de decembermaand ieder jaar terug. 1 van de 12 maanden nemen we even de tijd voor een reflectie. Een soort pauzeknop die we gebruiken om even in ons eigen hart en in het hart van de naaste te kijken. Die paar weken waarin overal de kerstboom wordt opgetuigd en straten en gevels verlicht worden met kerstlichtjes, en we ons laten verleiden om te genieten van oliebollen, chocolade, glühwein, kerstkoren en soortgelijke eindejaar traktaties. Het is hét moment bij uitstek om weer even te voelen dat het Kerstverhaal een tijdloze boodschap en sfeer voor ons in petto heeft.

Ebenezer Scrooge 

Ook de internationale klassieker van Charles Dickens over Ebenezer Scrooge is tijdloos. Ebenezer wordt weggezet als een typetje dat staat voor graaicultuur, grenzeloos egoïsme, verbittering, en volstrekte minachting voor iedereen die het moeilijk heeft om de eindjes aan elkaar te knopen. Ebenezer geeft om niemand, behalve om zichzelf. Ebenezer Scrooge weet niet meer hoe het voelt om innerlijk gelukkig te zijn. Het idee om zijn familie te bezoeken met de eindejaarsfeestdagen vindt hij een walgelijk idee. Zonde van de tijd om niet te werken, en bovendien zitten er te veel armelui tussen die familie. Gruwelijk om daar beleefd mee te moeten praten.

Drie geesten in de nacht

Bestaat er een spiritueel medicijn tegen het typetje “Ebenezer Scrooge”? De dode ziel van zijn zakenpartner kwam hem waarschuwen; 3 keer zou Ebenezer nachtelijk bezoek krijgen van bovennatuurlijke geestelijke krachten; De geest van het verleden die aan Ebenezer beelden uit het verleden laat zien, de geest van het heden die aan Ebenezer beelden over zijn familie laat zien, en de geest van wat nog komen moet, die aan Ebenezer het lot van zijn ziel laat zien .. +  zijn grafsteen. En niet alleen het lot van zichzelf, maar ook het lot van de ziekelijke “tiny Tim”.

De doorbraak van Kerstmis 

Naar mijn eigen beleving van het Ebenezer Scrooge verhaal, is het het lot van tiny Tim waardoor Ebenezer weer om het lot van derden leerde huilen, eerder nog dan om het lot van zijn eigen ziel. Er knapte iets in Ebenezer Scrooge waardoor het lot van tiny Tim het “begin van zijn bekering” werd als je het zo zou willen noemen.

Want alleen maar schrikken om het lot van je eigen ziel, valt nog steeds onder egoïsme. Pas als de oprechte spijt zich uitstrekt naar “de ander”, gebeurt er iets wat we “inter-menselijk” noemen, een “sociale gebeurtenis” wat voor Scrooge letterlijk onbekend terrein was.

Ondersteboven

Scrooge was van het bezoek van de geesten zo ondersteboven, en tegelijk zo opgelucht dat die bezoeken voorbij waren, dat hij meteen begon aan zijn persoonlijke verandering. En dat bracht niet alleen voor hemzelf een verbetering, maar hij zou zich ook zoveel moeite en opoffering getroosten dat tiny Tim zou genezen.

De boodschap van Kerstmis – A Christmas Carol

En daar arriveren we bij de boodschap van Kerstmis; De geboorte van een nieuw licht, hernieuwd inzicht, een ontwaakte oprechte liefde voor de medemens, en een verlossing uit de ketenen van de ontspoorde ziel. Niet uit egoïstische angst, maar door een universele onverklaarbare kracht die we niet eens hoeven te begrijpen. We hoeven er alleen maar voor open te staan.

A Christmas Carol

De novelle van Charles Dickens is dun genoeg om in een kerstweekend te lezen, en de verfilmingen er van zijn onderhoudend genoeg om er samen met vrienden of familie van te genieten.

“A Christmas Carol” van Charles Dickens ; Het verhaal van Ebenezer Scrooge.
Wereldliteratuur, klassieker, veelvuldig herdrukt en hertaald, en tientallen keren verfilmd, steeds met andere spelers, maar met dezelfde tijdloze boodschap. Ook talloze toneelvoorstellingen, straatoptredens, en zelfs een Opera werden aan dit verhaal van Ebenezer Scrooge gewijd.

Gewoon er aan beginnen

En denk aan wat ik bovenaan al schreef ; “Helaas is de moraal van zijn kerstverhaal een beetje net zoals de griep, nogal seizoensgebonden”. Het is aan onze wereld om daar iets aan te doen. Niemand kan dat alleen, maar we kunnen er wel alleen aan beginnen, en af en toe eens om ons heen kijken of het kerstgevoel misschien net zoals de griep “besmettelijk” is. (maar dan in de goede betekenis van het woord)