Ons zwijgen en ons spreken
‘Ons zwijgen en ons spreken’ is een roman van Cathy Bonidan en vertaald uit het Frans door Jeanine Erades. Het verhaal gaat over hoe men in de vorige eeuw omging met kinderen die waren opgenomen in een psychiatrische inrichting.
Roman met hoofdletters
Met zo’n beschrijving denk je natuurlijk meteen aan het ergste. Aan de klassieker ‘One Flew Over the Cuckoo’s Nest’ of aan horror verhalen zich afspelen in psychiatrische inrichtingen. Dit boek is niets van dit alles, het is een roman en ondanks het onderwerp, een bijna liefelijk verhaal. De schrijfstijl is van klasse: mooi en helder in een zachte en beleefde taal. Literatuur volgens het boekje.
Ons zwijgen en ons spreken
Het verhaal speelt zich af rond 1959 en wordt grotendeels verteld via een briefwisseling tussen Anne en een vriendin Lizzy, die psychologie studeert. Anne werkt in een Parijse psychiatrische inrichting waar haar oom directeur is. Anne raakt bevriend met een meisje dat Beatrice heet en opgenomen is vanwege anorexia. Beatrice is net als Anne een zeer intelligent meisje, maar de ‘behandeling’ van haar anorexia bestaat voornamelijk uit belonen voor eten en straffen als ze weer is afgevallen. Beatrice leest graag romans om de tijd door te komen. Anne helpt door boeken mee te nemen uit de grote bibliotheek van de psychiatrische inrichting en geeft deze stiekem aan Beatrice.
Emilie en de tuinman
En dan is er nog een klein jongetje die zwaar autistisch is. Aangezien er in die tijd ook nog weinig bekend was over deze ‘aandoening’, wordt het jongetje volkomen verkeerd behandeld en zit er weinig verbetering in zijn gedrag. Hij wordt simpelweg ‘de idioot’ genoemd en erg vaak gestraft.
Emilie legt echter contact met de tuinman. Althans dat wil zeggen, hij is graag in de omgeving van de norse tuinman die hem geen blik waardig gunt en niet reageert op ongepast of negatief gedrag. Dit groeit langzaam uit in een bijzondere relatie. De tuinman, die zijn werk doet maar verder niets van iemand moet hebben, heeft echter een zeer heilzame werking op het gedrag van Emilie. Anne en Beatrice observeren dit dagelijks en besluiten het te rapporteren aan Anne’s oom, de directeur. Helaas zijn er echter andere plannen voor Emilie en gaat het bergafwaarts met Beatrice.
Sprong in de tijd
In een andere verhaallijn is Sophie een psychologie-student die onderzoek doet naar de voormalige psychiatrische inrichting. Ze is voornamelijk geïnteresseerd in de dagelijkse routine en leven in de inrichting. De archieven zijn echter vernietigd door een brand. Als Sophie op een dag in de studiezaal wordt benaderd door een klusjesman die zegt dat hij vele dozen met oude dossiers heeft, is ze onmiddellijk geïnteresseerd. Samen duiken ze in de dossiers en stuiten op het dagboek van Beatrice.
De plot van het verhaal
Het boek heeft geen subliem plot of een verhaallijn dat echt interessant in elkaar zit. Ook gebeurt er eigenlijk maar weinig in het boek. Maar toch bleef ik het lezen tot de laatste pagina en was verrast over het einde van het verhaal. Sophie komt er namelijk achter hoe het met Anne, Beatrice, Emilie en ook de tuinman is afgelopen. Als lezer wil je dit écht graag weten.
Indien je geen hoogstaande verwachtingen van dit boek hebt, dan zal het je aangenaam verrassen. Als je een bijzonder boek verwacht omdat Cathy Bonidan al eerder literaire prijzen won voor haar romans, dan valt het wellicht een beetje tegen qua spanning en plot van het verhaal.
Meer romans die zich afspelen in een psychiatrische inrichting:
Een absolute topper, zie ook de recensie van zaterdag 18 maart in de Volkskrant:
Next Post
