Mesmerizing – Scarlett Hooft Graafland

‘Mesmerizing’ is een ode aan de fotografe Scarlettt Hooft Graafland en is geschreven door Adrienne Quarles van Ufford, Scarlett Hooft Graafland en Cathelijne Blok, met een voorwoord van Minke Schat, Directeur Panorama Mesdag. Het is een uitgave van een samenwerking tussen Museum Panorama Mesdag en Waanders Uitgevers te Zwolle.

Het boek verscheen ter gelegenheid van haar grote tentoonstelling in Museum Panorama Mesdag (2025) en laat een overzicht zien van haar mooiste en bekendste foto’s van de afgelopen twintig jaar. Het boek is niet alleen prachtig om te zien, het roept ook bewondering op voor haar manier van werken, haar aandacht voor het landschap en de mensen die erin leven.

Koffietafelboek!

Je zou zeggen dat ik mijn hele koffietafel al vol heb liggen met koffietafelboeken, want ik heb er inmiddels vele besproken op Boekrecensies Blog en specifiek van Waanders Uitgevers, én ik ben er altijd zeer van gecharmeerd! Maar niets is minder waar want de boeken liggen bij ons in de boekenkast en ik ben er té zuinig op om ze quasi nonchalant her en der als leesvoer/kijkplezier neer te leggen.

Maar misschien ga ik vanaf nu wel de prachtige boeken toch op die manier gebruiken. Er moet tenslotte van genoten worden en wellicht liggen ze straks ook op een tafel buiten of op de keukentafel. Koffietafelboeken zijn er tenslotte niet alleen voor de show: de inhoud is vaak waardevoller dan je denkt!

Wie is Scarlett Hooft Graafland

Dit mooie boek gaat over Scarlett Hooft Graafland. Zij is een Nederlandse fotograaf en beeldend kunstenaar. Ze werd geboren in 1973 in Maarn en studeerde aan de kunstacademie in Den Haag. Daarna volgde ze een masteropleiding in beeldhouwkunst in New York. In haar werk reist ze naar afgelegen plekken op de wereld – zoals Bolivia, Madagaskar of de Noordpool – waar ze kunst maakt midden in de natuur. Ze bouwt tijdelijke installaties of doet kleine optredens samen met de mensen die daar wonen, en legt dat vast met een ouderwetse analoge fotocamera. Ze bewerkt haar foto’s niet met de computer. Alles wat je ziet, is écht gebeurd. Zo ontstaan dromerige, vaak grappige beelden die tegelijk iets zeggen over het leven, het landschap en de cultuur van de plek.

Zij had solo‑tentoonstellingen in internationaal gerenommeerde instellingen zoals het Fotografiska (Stockholm, 2019), Huis Marseille (Amsterdam, 2016), Museum of Photography (Seoul, 2014), Landskrona Museum (Zweden, 2015), en Museum Panorama Mesdag (Den Haag, 2025) waar de overzichtstentoonstelling Mesmerizing geopend is tot 14 september 2025.
Haar werk is opgenomen in collecties waaronder die van Nederlandse ambassades, Nederlandse ziekenhuizen, de New York Public Library en musea in Stockholm en Toronto.

Publicaties en onderscheidingen
Belangrijke publicaties zijn onder andere Altiplano (2012), Soft Horizons (2011), Shores Like You (2016) en Mesmerizing (2025) met o.a. teksten van Adrienne Quarles van Ufford en Cathelijne Blok.
In 2012 ontving ze de Van Vlissingen Art Foundation Prize voor haar werk in Bolivia, en haar fotoboek Soft Horizons werd genomineerd voor de Duitse Fotoboekprijs. 

Mesmerizing – het boek

Het boek ‘Mesmerizing’ heeft een bijna vierkante vorm, is groot en heeft prachtig glanzend papier. De cover knalt je tegemoet met een kleurrijke foto van een vrouw, ogenschijnlijk uit Chili, die in een leeg landschap staat en twee hoeden ziet zweven. De letters op de cover zijn onderbroken alsof de druk niet helemaal goed is gegaan. Maar juist deze imperfectie, trekt meteen de aandacht van de lezer.

Het boek is Nederlandstalig én Engelstalig en bevat vele mooie kleurenfoto’s. Het zijn vooral landschappen waarin iets gebeurd. Er zweeft een man boven de zee, een stoel staat in een sneeuw landschap met een laag sneeuw erop, een man springt met aktetas over rotsen, witte ballonnen drijven in opmerkelijk rood water van het Laguna Colorada meer in Bolivia etc. Als je bedenkt dat het geen Photo-shop of AI is, zul je bij iedere foto enorm verbaasd zijn.

Hoé zijn deze foto’s gemaakt? Dacht ik zelf bij ieder foto. Ook de (spontane?) modellen hebben er wat voor moeten doen. (Als fotomodel weet ik zelf dat het vaak minder makkelijk is als het lijkt om samen te werken met de fotograaf die het perfecte plaatje tracht te maken).

Mesmerizing indeed!

We leven in een tijd waarin alles snel gaat en veel digitaal gebeurt. In die wereld is het fotoboek ‘Mesmerizing’ dan ook echt een verademing. Het is een boek dat stilstaat bij rust, verwondering en het ouderwetse vakmanschap van analoge fotografie.

Scarlett Hooft Graafland werd geboren in Maarn en studeerde kunst in Den Haag en deed daarna een vervolgopleiding in beeldhouwkunst in New York. Die achtergrond zie je terug in haar werk. Haar foto’s zijn niet zomaar kiekjes, maar zorgvuldig opgebouwde beelden. Ze maakt kleine kunstwerken midden in de natuur – vaak tijdelijk – die ze vervolgens fotografeert. Het zijn combinaties van beeldhouwkunst, optreden en fotografie in één beeld.

Wat dit boek zo bijzonder maakt, is dat het je meeneemt naar plekken waar je normaal niet snel komt: een zoutvlakte in Bolivia, eilanden in de Stille Oceaan, een woestijn in Jemen. Maar ze maakt deze plekken nooit vreemd of exotisch. Alles wat ze doet, doet ze in overleg met de mensen die daar wonen. Ze luistert, werkt samen en heeft respect voor hun manier van leven. En nogmaals voor de duidelijkheid: ze werkt alleen met een ouderwetse analoge camera en gebruikt geen computer om haar foto’s mooier te maken. Wat je ziet, is precies wat daar echt gebeurd is.

Meer Mesmerizing:

Haar foto’s zijn kleurrijk en soms grappig – een kameel met wolken op zijn rug, roze doeken in een wit landschap, mensen met blauwe lijnen boven hun hoofd. Maar achter die vrolijkheid zit ook diepgang. Haar werk gaat over grote thema’s zoals klimaat, vrouwenrechten en hoe culturen langzaam verdwijnen. Ze vertelt dat niet met zware woorden, maar met beelden die aan het denken zetten. Ze wil niet overtuigen, maar uitnodigen om te kijken en te voelen.

Dit prachtige koffietafelboek ga ik toch quasi non-chalant ergens laten rondslingeren op de salontafel, in de keuken en misschien wel ergens neerleggen als we buiten zitten, met of zonder gasten, aan de picknicktafel of in de tuinstoelen. Iedereen zal hiervan genieten, daar ben ik van overtuigd. En aan alle familie, vrienden of collega’s van fotografen die ik ken: dit boek is een perfect cadeau voor een fotograaf om zich extra te laten inspireren en te laten zien dat fotografie zonder bewerkingen van Photoshop of andere foto-bewerkingsprogramma’s ook (ik bedoel: vooral!) bijzonder fraai en origineel kan zijn!

Meer over kunst en fotografie (en mode):