Dijende kringen: over de kracht van geruchten

18 mei 2022 Gastrecensies

In ‘Dijende kringen’ gaat alles om de kracht van geruchten en aannames. Als een veroordeelde pedofiel een buurjongen benadert, komt er een stroom aan gevoelens op gang. Iedereen heeft een mening of idee van wat er gebeurt moet zijn.

‘Dijende kringen’: aandacht voor een taboe-onderwerp

Soms krijgen we een boek aangeboden waarvan we denken ‘is het leuk om te lezen? Misschien niet. Is het belangrijk om het te bespreken? Ja, dat wel.’ Dat gevoel had ik heel erg toen we de vraag kregen of een van ons ‘Dijende kringen’ wilde lezen. Het boek gaat over een veroordeelde pedofiel, die contact maakt met een jongen uit de buurt waar hij woont. Geen onderwerp waar ik van denk ‘leuk om over te lezen.’ Maar deze tekst uit de beschrijving maakte dat ik dacht ‘dit boek is wel belangrijk om te bespreken.’

Seksueel misbruik treft eerst en vooral de slachtoffers, maar ontwricht ook families. De naasten van de slachtoffers én van de daders worden vaak vergeten. Wat maken zij mee? Waar kunnen zij terecht?

Literaire docufictie

Tot dat moment weet eigenlijk niemand van het verleden van de man. Maar als de buurt eenmaal woont dat er een pedofiel in hun straat woont en die ook nog contact heeft gemaakt met een jongeman, begint er een stroom aan geruchten en vormt iedereen zich een mening over wat er nu precies gebeurt is. Als dan ook nog een journalist lucht krijgt van de gebeurtenissen, is dat alleen maar olie op het vuur van de geruchtenmolen. Het boek wordt een literaire docufictie genoemd; je leest geen lopend verhaal, maar krijgt de gebeurtenissen mee door de ogen van de betrokkenen. Denk bijvoorbeeld aan de ouders van de jongen, maar ook aan zijn meester, de partner van de pedofiel, zijn psycholoog en natuurlijk de journalist. Dit zijn maar een paar voorbeelden van de stemmen uit het boek.

Kakafonie aan stemmen

Vanhoeck laat in ‘Dijende kringen’ namelijk een heel groot aantal mensen aan het woord komen. Dat maakt de gebeurtenissen soms lastig te volgen, want wie zijn al die personages? Waarom hebben zij eigenlijk een mening over wat er gebeurt? Tegelijkertijd laat het zien hoe de geruchten als een vlek steeds meer mensen bereiken en zorgen dat ook die mensen weer aannames gaan doen. Dat je daarbij de draad soms kwijt raakt, maakt het gevoel van ‘maar wat is er nu eigenlijk helemaal gebeurt?’ alleen maar sterker.

Onschuldig tot het tegendeel bewezen is

‘Dijende kringen’ boek draait niet zo zeer om wat er nu feitelijk gebeurt is, maar vooral over hoe met al die mensen met al die meningen en al die aannames een kleine gebeurtenis opgeblazen wordt. En hoe dat dan weer invloed heeft op de levens van veel mensen. Dat gegeven fascineert mij ontzettend en om eerlijk te zijn maakt het me ook wel angstig. Vanhoeck laat naar mijn idee heel goed zien hoe mensen al veroordeeld kunnen zijn zonder dat hun schuld bewezen is. Of zelfs maar duidelijk is wat er nu precies is gebeurd. In dit geval gaat het om een pedofiel, maar het zou om veel meer (strafbare) handelingen kunnen gaan. Geen luchtig boek, maar zeker een aanrader voor iedereen die net als ik wel eens denkt ‘hoe zit het met onschuldig, tot anders is bewezen? Met een tweede kans krijgen?’