De boom die een wereld was

7 april 2024 Noortje de Kok

Soms verschijnen er boeken die zich niet in een hokje laten duwen. ‘De boom die een wereld was’ is zo’n boek waarvan je je afvraagt of het nu wel of geen kinderboek is. Ja, het is uitgegeven bij een kinderboekenuitgever. Ja, het is geschreven door gerenommeerd kinderboekenauteur Yorick Goldewijk. En ja, het heeft de vorm van een prentenboek. Maar als je het boek gelezen hebt, kun je niet anders concluderen dan dat dit prachtige boek voor alle leeftijden is.

De korte verhalen in ‘De boom die een wereld was’ gaan over de dieren die op en rond een boom leven. Beestjes die je niet op het eerste gezicht ziet, of hoort. Zoals een luiaard die het ’s nachts stiekem op een rennen zet, een rups die weigert te verpoppen of een boomeekhoorn die langzaamaan steeds meer menselijke trekjes krijgt. Hoewel het misschien losstaande verhalen lijken, is er wel degelijk een rode draad. Sommige dieren figureren namelijk ook weer in de verhalen over een andere boombewoner. En zo is alles met elkaar verbonden.

Niets menselijks is hen vreemd

De dieren die in en rond de boom leven hebben gevoelens. Niets menselijks is hen vreemd. Ze kunnen jaloers zijn, worstelen met een gevoel van anders-zijn, of durven juist hun anders-zijn te omarmen. Ze hebben verlangens en dromen of gooien juist de kont tegen de krib. En het loopt niet altijd goed met hen af. Herkenbare thema’s die vaak met een snufje humor of een spreekwoordelijke knipoog beschreven worden. Grote gemene deler binnen deze verhalen is de gedachte dat je mag zijn wie je bent.

‘Wie ik ben, dat bepaal ik zelf.’

Prachtig geïllustreerd

Qua vormgeving is ‘De boom die een wereld was’ duidelijk een prentenboek. Illustratrice Jeska Verstegen maakte prachtige tekeningen. Dromerige platen waarom je de wind ziet waaien en waar je steeds weer opnieuw naar kunt kijken. Ik noem hierbij graag de tekening van een luiaard die stiekem toch lijkt te bewegen. Of die van een houtmier die geportretteerd wordt als een renaissanceschilderij. En zeker ook de illustratie van een steenuil waarvan de ogen je indringend aankijken. Werkelijk prachtig!

Taalgebruik

Goldewijk schreef de verhalen met een filosofische inslag. Deze laag zal voor jonge lezers misschien niet meteen duidelijk zijn. Zeker niet wanneer de verhalen niet goed aflopen. Ik zou het boek liever niet aan kleine kinderen aanraden. Oudere kinderen zullen wat meer open staan voor de diepere laag binnen de verhalen. Ook het af en toe bijna poëtische taalgebruik is voor een geoefende lezer. Bijvoorbeeld in de volgende passage wanneer de boerenzwaluw het gevoel heeft “iets” kwijt te zijn:

‘Ik voel leegte waar het hoort te zijn.’
‘Ik wist niet dat je leegte kon voelen,’ zei de tuinslak. ‘Lijkt me zoets als lucht proeven.’
‘Zoiets is het ook ,’ zei de boerenzwaluw. ‘Het is een smakeloos gevoel.’

‘De boom die een wereld was’ is een boek voor zowel kinderen als volwassenen. Voor liefhebbers van het werk van Toon Tellegen of De jongen, de mol, de vos en het paard van Charlie Mackesy.