Voor wie schrijven we onze boekrecensies?

Voor schrijvers is het superspannend: de eerste boekrecensie van hun boek. Voor lezers zijn recensies een manier om nieuwe boeken te ontdekken. Maar voor wie schrijft het team van Boekrecensiesblog eigenlijk recensies: voor schrijvers, of voor lezers?

Hoe gaan we te werk bij het recenseren?

Iedere week krijgen we nieuwe aanvragen binnen voor recensies – heel erg fijn! Soms zijn het er zelfs zo veel dat we niet tegen alle aanvragen ja kunnen zeggen. Daarbij kijken we ook altijd naar het genre; past het bij een van ons? Gelukkig hebben we een paar recensenten in ons team die van veel verschillende genres houden, dus meestal is er wel iemand bij wie het boek past. Of die een keer een ander genre wil proberen. Het lezen van het boek en het schrijven en leuk vormgeven van de recensie nemen we serieus en daar stoppen we (veel) tijd in. We geven bewust geen sterren. Als een boek echt tegenvalt tijdens het lezen, om welke reden dan ook, dan laten we dat weten en schrijven we geen boekrecensie. Je vindt bij ons dus weinig tot geen negatieve recensies. Dat wil niet zeggen dat we niet kritisch zijn! Bijvoorbeeld als een boek veel lof krijgt, maar onze recensente daar anders over denkt. Of als de cover niet aansluit bij het verhaal, het plot niet sluitend is of als de spel- en schrijffouten afleiden van de inhoud. Ons doel daarbij? De lezer vertellen of we denken dat een boek de moeite waard is om te lezen natuurlijk!

Smaken verschillen

We schrijven onze boekrecensies dus voor de lezers, niet voor de schrijvers of de uitgevers. Ze vragen ons om onze mening over een boek en die geven we. Als die mening niet is wat ze vooraf verwacht hadden, dan is dat natuurlijk niet leuk. Maar als ieder boek altijd alleen maar lof krijgt, hoe weet je dan als lezer wat je echt moet lezen? Een mening is altijd afhankelijk van de persoon, smaken verschillen nu eenmaal. Daarom houdt de ene lezer van feelgood, de ander van thrillers en weer een ander van literaire romans. Als lezer van onze recensies weet je misschien wel dat als Lysanne een boek aanprijst, dat ook bij jou past. Of misschien juist niet, misschien lijkt jouw smaak wel meer op die van Cynthia of Marga. Hoe dan ook: als lezer mag je van ons verwachten dat we onze eerlijke mening geven over een gelezen boek.

Reacties van schrijvers

Regelmatig krijgen we enthousiaste reacties van schrijvers, een enkele keer ook van uitgevers. Super fijn natuurlijk! Maar het is niet waar we de recensies voor schrijven. Soms komen we in een lastiger gesprek terecht, namelijk als de recensie kritisch is. ‘Deze feedback heb ik nog van niemand gehad’, ‘Mijn redacteur vond dit juist heel goed’ of ‘Ieder boek heeft wel een foutje’ zijn een paar voorbeelden van reacties. Maar lieve schrijver: als je boek eenmaal uitgegeven is en voor iedereen te lezen is, dan is het niet meer van jou, dan is het van de lezers. En die lezers kunnen allemaal een andere mening hebben, net zoals recensenten dat kunnen hebben. Als de recensie goed onderbouwd is en je duidelijk kunt merken dat de recensent het boek heeft gelezen, dan kun je als schrijver natuurlijk balen dat de recensie niet is wat ervan had gehoopt. Maar een aanpassing eisen? Dat gaat te ver. Zitten er fouten in de recensie, of vind je dat er spoilers inzitten, dan kun je dat natuurlijk wel aangeven en vragen om aanpassing.

Mijn eigen ervaring als auteur

Mijn roman ‘Verdwaald in Tirol’ kreeg veel enthousiaste reacties van lezers. Ook mijn redacteuren en proeflezers waren eerder al enthousiast. En toen lukte het me ook nog om de krant zover te krijgen mijn boek te lezen en te recenseren. Vol spanning wachtte ik op die boekrecensie. Toen deze eenmaal verscheen, moest ik wel een paar keer slikken. Eigenlijk was het de slechts mogelijke recensie: ja Habraken kan schrijven zo stond er, maar haar verhaal kabbelt maar voort. Ai. Vlees noch vis dus. En die recensie stond heel lang bovenaan als je mijn boek opzocht.

Daar heb ik wel een tijd buikpijn van gehad kan ik je zeggen. Ik wilde de recensent mailen en uitleggen hoe ik het verhaal had bedoeld. Waarom een deel kabbelde en er daarna juist veel vaart in kwam. Tot ik bedacht dat ik dat moeilijk bij iedere lezer kan doen. Als je als lezer iets niet uit het boek te halen is dat ik wel bedoeld heb, dan is dat een manco van mij als schrijver. Iets dat ik anders had kunnen doen bij het schrijven. Een recensie is geen feedbackmoment meer voor mij als schrijver, het is een advies aan de lezer.

Een kritische boekrecensie is niet het einde van de wereld

Als een recensent je boek niets vindt, betekent dat nog niet dat je als schrijver beter kan stoppen. Kijk naar de aangegeven punten. Bedenk of je het hier mee eens bent of dat het een kwestie is van smaak. Zet het naast de positieve recensies die je hebt gehad. En bedenk dat het ook zo kan zijn dat als een recensent een boek echt niets vindt, lezers juist kunnen denken ‘ik ben het vaker niet met deze recensent eens, ik ga het toch lezen.’ Of: ‘zou het echt zo slecht zijn? Ik ga het toch eens proberen!’ Op die manier las ik zelf pas ‘It ends with us’ van TikTok-sensatie Colleen Hoover. Een boek dat door een bekende van mij als vreselijk werd betiteld. Wat mij zo nieuwsgierig maakte dat ik het las en verslond. Zo geweldig vond ik het. Nogmaals: als de recensent echt fouten maakt in de boekrecensie, spreek hem of haar daar dan op aan. Maar op een mening kun je iemand niet aanspreken. En kun je al helemaal geen aanpassing eisen.

Waarom dit blog?

Misschien vraag je je af waarom ik dit blog nu schrijf. Heel simpel. Onlangs las ik hoe een collega-recensent verbaal werd aangevallen op een boekrecensie die in mijn ogen heel subtiel was en goed onderbouwd. En ja: kritisch. Maar ook weer op een manier die mij nieuwsgierig maakte naar het boek. Maar juist door de reactie van de schrijver besloot ik om het boek niet te lezen. De recensie werd op heel veel plekken aangehaald en zou niet doordacht zijn. Dat zette me aan het denken: voel ik me nog vrij om mijn mening over een boek te geven? Is het mijn taak als recensent om de schrijver tevreden te houden? Of schrijf ik recensies voor lezers, zodat ze weten welk boek ze aanschaffen of lenen? Want als lezer wil je volgens mij maar een ding: een boek lezen dat je pakt, op welke manier dan ook. En daarom schrijf ik boekrecensies. Liefst ook van boeken die wat ouder zijn of die niet alle aandacht krijgen die ze wel verdienen. Als ik daar een schrijver blij mee maak: super! Dat is dan mooi meegenomen. Maar ik krijg liever een bericht van een lezer, dat hij of zij dankzij mijn recensie een geweldig boek heeft ontdekt.