Zandleven & Zoon

15 juli 2023 Selina Jansen

Met steun van verschillende verenigingen en stichtingen schreef A.J. Zandleven-Snoek het boek Zandleven & Zoon, een biografisch verhaal over kunstschilder Jan Adam Zandleven. Maar alles begon bij zijn vader Thomas Zandleven, waar het boek ook begint met vertellen.

Thomas Zandleven

Zandleven is het meest in zijn element als hij in het bos schildert. Hij houdt van het omringende landschap en van de relatieve eenzaamheid. Het schilderen op die plekken heeft een meditatieve uitwerking op hem.

Thomas heeft geen gemakkelijke jeugd. Hij kan goed leren, maar voert weinig uit. hij wordt vooral baldadig en tegendraads. Dat hij als een pakketje, na de geboorte van zijn zusje, naar zijn opa en oma wordt gestuurd om drie jaar later weer bij een tante te gaan wonen, helpt natuurlijk ook niet. Zelfs tante Harmina kan hem niet aan en vraagt zijn ouders, middels een brief, hem weer op te halen.

In het voorjaar van 1857 heeft hij het zo gehad in zijn ouderlijke huis, dat hij besluit te vertrekken. Thomas wil schilder te worden en gaat in de leer. Na wat omzwervingen vestigt hij zich als verffabrikant in Koog aan de Zaan.

Jan Adam Zandleven

Er zijn weinig schilders, die zo gelijk blijven in hun oeuvre als Zandleven. In tien jaar tijd zitten geen grote verschillen in zijn werk. Wel een groei van innigheid, een toeneming van het vermogen om de ziel van de dingen te vatten. De vorm is dezelfde gebleven.

Thomas trouwt en krijgt meerdere kinderen. Ook hier laat het harde leven van deze tijd hem niet met rust. Baby’s overlijden en zijn vrouw heeft het zwaar. Zijn oudste zoon Jan Adam wil kunstschilder worden, maar dat wordt niet geaccepteerd door Thomas. Jan Adam laat zich echter niet tegenhouden. Hij kiest zijn eigen weg en wordt (zoals bekend bij velen) een kunstschilder om niet te vergeten.

Foto’s

‘Weet u hier ook meneer Zandleven te wonen?’
‘Nooit van gehoord’, zei de man.
‘Het is een schilder.’
‘Een schildersbaas of een schildersknecht?’
‘Een kunstschilder.’
‘Een Kunstschilder?’
De man keek mij argwanend aan, wie vraagt er nu naar een kunstschilder? Dat zijn zulke rare kerels.

Wat ik een heel goede toevoeging vind aan het verhaal van Jan Adam, zijn de oude zwartwit-foto’s en foto’s van zijn schilderingen. Een leuk weetje vind ik dat Jan Adam zelfs verhuisd is omdat het bos in zijn omgeving werd gekapt, en hij het dus niet meer kon schilderen. De oude foto’s geven het boek een mooie sfeer en maken het verhaal meteen heel persoonlijk.

Vrienden

Pas op latere leeftijd kon hij zich ten volle aan zijn kunst overgeven. En dat werd werkelijk een overgave. Hij was als weinigen een gedrevene en door zijn scheppingsdrang een bezetene.

Ik kende het werk van Jan Adam Zandleven nog niet. Dat maakt ook dat ik redelijk ver van het onderwerp en het verhaal af sta. Voor liefhebbers van het werk van Jan Adam Zandleven is dit biografisch verhaal interessant en aantrekkelijk geschreven. De afbeeldingen in het boek brengen het verhaal tot leven. Wat ik prettig vond was de afwisseling tussen feitelijke verhalen en het aan het woord laten van de personen zelf, net als de brieven aan het eind van mensen die Jan Adam gekend hebben. Zo komt het verhaal zelf ook meer tot leven. Zandleven & Zoon is een persoonlijke geschiedenis en een mooie ode aan het bewogen leven van kunstschilder Jan Adam Zandleven.

Het boek is te koop onder deze link: https://zandleven.nl/BoekZenZtekoop.aspx