Stella Maris – Cormac McCarthy

Onlangs las ik het boek ‘De passagier’ van de Amerikaanse auteur Cormac McCarthy, dat het eerste deel is van een tweeluik. Het tweede deel is sinds vandaag uit en heet ‘Stella Maris’.

Cormac McCarthy

Ik heb al vaak over deze auteur geschreven omdat zijn werk uniek is. Uniek in de zin van verhalen die controversieel zijn, gecombineerd met een literaire schrijfkunst van hoog niveau. McCarthy is echter niet bij iedereen geliefd want hij vertelt niet datgene wat je wil horen. Hij is bekend om zijn realisme dat hard en genadeloos is. Als voorbeeld noem ik graag ‘Meridiaan van bloed’ waarin hij geen spaan heel laat van de bloederige geschiedenis van Amerika. Dáágg cowboys met saloon-klapperdeurtjes, Hallo scalpel-jagers en outlaws. En recenter qua tijdsbeeld: ‘Angel’ waarin je kunt lezen hoe gemakkelijk ‘normale’ mensen in de goot belanden als een land geen sociale opvangnet heeft.

De passagier

Het eerste deel van het tweeluik verraste mij dan ook zeer. Dit keer gaat het verhaal eens niet over de kwetsbaarheid van de mens door armoede of pech, maar over een hyperintelligente broer Bobby en zus Alicia Western. Echter, ook zij hebben te kampen met problemen waardoor ze buiten de samenleving leven. ‘De passagier’ gaat grotendeels over Bobby die het verdriet vanwege de zelfmoord van zijn zus niet aan kan. Daarnaast lezen we over de hallucinerende Alicia die aan paranoïde schizofrenie lijdt.

Het boek is niet eenvoudig om te lezen vooral ook omdat er veel wiskunde, filosofie en natuurkunde in voorkomt. Hele theorieën worden uitgewerkt waarbij je tussen de regels door ook nog kunt lezen hoe de waanzin steeds meer bezit neemt over Alicia.

‘De passagier’ is een boek dat je niet snel meer loslaat en je met vragen achterlaat. Ik hoopte in het tweede deel van het tweeluik antwoorden te krijgen op deze vragen. Maar Cormac McCarthy zou Cormac McCarthy niet zijn als hij zijn lezer niet vooral zelf zou uitdagen om goed na te denken.

Stella Maris

Dit boek is tot nu toe het meest wonderlijke boek dat ik ooit heb gelezen. Het verhaal speelt zich in de zeventiger jaren af van de vorige eeuw. Maar het is helemaal geen verhaal maar een gesprek. Het hele boek is één lange dialoog tussen Alicia Western en haar psychiater op Stella Maris, in Black River Falls, Winsconsin, het gesticht waar zij vrijwillig is opgenomen.

Gedurende het gesprek wordt het steeds duidelijker dat Alicia rouwt om haar broer Bobby die gecrasht is tijdens een auto-race in Italië en uitzichtloos in coma ligt. Alicia wil niet praten over Bobby maar tussen de regels door is het wel duidelijk dat de liefde voor haar broer meer dan normale broer-zus liefde is.

Alicia heeft wiskunde gestudeerd en haar IQ is akelig hoog. Als zevenjarig meisje viel ze al op door haar intelligentie en schizofrenie. Ze is nooit alleen. ‘Het Kind’ speelt een belangrijke rol in haar leven en een heel circus, letterlijk en figuurlijk, aan andere mensen die haar vergezellen.

Hoeveel boeken heb je gelezen?

Jeetje.

Jeetje?

Ik weet het niet. Niet zoveel.

Ongeveer.

Twee per dag misschien. Gemiddeld. Over een jaar of tien. Zeg maar. Hoeveel zijn dat er? Zevenduizenddriehonderd. Is dat veel? Waarschijnlijk zijn het er eerder tienduizend. Ik hou het maar op tienduizend. Soms las ik de hele dag door. Achttien, twintig uur.

Herinner je je alles wat je gelezen hebt?

Ja. Waarom zou je het anders lezen?

Alicia in gesprek met haar psychiater, blz. 157

Alicia en Bobby Western

Eén vraag waar ik mee zat is in ieder geval in ‘Stella Maris’ beantwoord; hoe de relatie tussen broer en zus was. Maar het antwoord is niet volledig en hierdoor niet ranzig of verwerpelijk. In ‘Stella Maris’ lezen we voornamelijk over de gedachten van Alicia die zweven tussen hoop en wanhoop, genialiteit en gekte.

In ‘De passagier’ is Bobby continue op de vlucht en kan het leven zonder zijn zus niet aan. Vele vragen over gebeurtenissen in het eerste deel blijven voor mij onbeantwoord. Dat vind ik wel jammer, maar het daagt mij ook uit om beiden boeken nog eens te lezen. Ik weet zeker dat er dan vele zaken zullen zijn waar ik in eerste instantie wellicht overheen heb gelezen.

Stella Maris onderzoekt de geschiedenis van de wiskunde, natuurkunde en filosofie, en vertelt over een liefde die even puur als gedoemd is.

Achterflap tekst Stella Maris

Aanrader?

Ik heb genoten van deze twee boeken. Beiden boeken zijn een uitdaging met hoofdletters. Maar ook al begrijp je ze niet meteen volledig, net als ik, je zal genieten van deze literaire zwaargewichten die je een spiegel voorhouden over de zin en/of onzin van het leven en de mensheid.

Share on Facebook

Opslaan