‘Oregon’ waan of werkelijkheid?

‘Oregon’ is het tweede boek (2019) van Jori Stam. Hij debuteerde met ‘Een volstrekt nutteloos mens’ waarvoor hij de eervolle vermelding kreeg bij de J.M.A. Biesheuvelprijs.

‘Oregon’ speelt zich af in… Oregon!

Twee dertigers, Stijn (de ik-figuur) en Philip gaan samen naar het Amerikaanse Oregon om in een huisje in de bossen te werken aan hun romans. Zij zijn beide schrijvers en hebben de rust en stilte nodig om zich te kunnen concentreren op het schrijven. In eerste instantie verloopt alles soepel en gemoedelijk, maar langzaam beginnen de irritaties te groeien en gebeuren er steeds meer vreemde dingen. Totale rust en stilte en de aanwezigheid van slechts één andere persoon kunnen enorm ongemakkelijk worden en leiden tot een nare situatie.

Cormac McCarthy

Iets in dit boek deed mij denken aan de verhalen van Cormac McCarthy. Op de website van Jori Stam lees ik over ‘Een volstrekt nutteloos mens’:

De personages uit de verhalen van Jori Stam lijken weggelopen uit het werk van Michel Houellebecq en Cormac McCarthy.

En dit klopt mijn inziens ook voor ‘Oregon’. Het is vooral zijn schrijfstijl vanuit de ik-persoon die veel aan de verbeelding van de lezer overlaat. Het verhaal speelt zich af vanuit Stijns perspectief maar er blijft veel te raden over en het wordt steeds moeilijker om waan en werkelijkheid van elkaar te scheiden. Het is alsof er een blinde hoek aanwezig is waardoor je steeds iets aan informatie mist en niet ziet wat er werkelijk gebeurt. Deze stijl hanteert Cormac McCarthy ook in sommige van zijn boeken. De doodgewone personages hebben geen slechte bedoelingen maar komen door externe factoren in een neerwaartse spiraal terecht waar geen einde aan lijkt te komen.

De bomen door het bos niet meer zien

‘Oregon’ is grimmig en bevreemdend. Stijn is een controlefreak maar verliest langzaam zijn realiteitszin. Philip blijkt helemaal niet zo’n goede vriend te zijn. Door de flashbacks naar de relatie tussen Stijn en zijn ex-vriendin Kirsten, komen er steeds meer twijfels naar boven over de vriendschap met zowel Philip als Kristen. De situatie die op den duur ontstaat tussen Stijn en Philip past meer in een thriller dan in een psychologische roman.

De kunst van het weglaten

Als lezer moet je goed bij de les blijven want door het schemerige element in het boek raak je zelf steeds meer een helder zicht kwijt. Je ziet door de bomen het bos niet meer. Wat mij betreft had dit laatste iets minder gekund en was het wel prettig geweest als de lezer meer houvast had gekregen. Je slaat het boek dicht en vraagt je af: wat is er nu eigenlijk echt gebeurd, en wat niet? Dit kan een compliment zijn aan de schrijver dat zijn concept is geslaagd. Maar het kan je ook met een onbevredigend gevoel achterlaten en dat is jammer.

Schrijvers genoemd in deze recensie: