‘Greenwood’ is prachtig!

12 juni 2021 Marga van der Vet

‘Greenwood’ is geschreven door Michael Christie, een Canadese auteur en vertaald door Anke ten Doeschate. Christie is zelf een timmerman en milieuactivist geweest. De liefde voor bomen, hout en het milieu zijn dan ook de grote thema’s in zijn boek.

Dystopische roman en familie-epos

‘Greenwood’ is een dystopische roman en een familie-epos in één. De toekomst in 2038 ziet er niet florissant uit. De bomen zijn verdwenen door ‘de Grote Verdorring’ en er zijn slechts een handje vol bossen overgebleven. Eén ervan is het Canadese Greenwood Island van de firma Holt Corp. Dit eeuwenoude bos speelt een grote rol in de geschiedenis van de familie Greenwood. Omdat het verhaal grotendeels terug gaat in de tijd, in 1974 en 2008, heb je als lezer niet het idee met deze troosteloze toekomst bezig te zijn. Dit is enerzijds een opluchting, anderzijds is het wel jammer omdat je graag wilt weten hoe het allemaal zo ver heeft kunnen komen.

Jacinda alias Jake Greenwood

Jacinda, roepnaam Jake, is een afgestudeerde biologe die kampt met zware studieschulden. Ze werkt als gids op het eiland, waar zij klanten, ‘pelgrims’ genoemd, rondleidt en de laatste bomen op aarde toont. Ze heeft veel stress want deze verwende rijke toeristen hoeven haar maar een negatief oordeel te geven en ze is haar baan kwijt.

Op een dag verschijnt haar ex-man die beweert dat Jake wel eens een vermogen zou kunnen bezitten, inclusief het eiland. Zij is namelijk misschien wel de erfgename van de grondlegger van de Holt Corp. en haar ex heeft hier bewijzen voor gevonden. Jake moet nu een beslissing nemen of zij hem gelooft en zijn onderzoeks- en advocatenbureau de opdracht geeft om hier een zaak van te maken.

Willow, de opstandige dochter

De oma van Jake, genaamd Willow, is een moedige vrouw die haar hele leven heeft opgeofferd voor het milieu. Zij is een milieuactiviste pur sang en kiest ervoor om zo duurzaam mogelijk in een oude bus te leven. Zij is echter dochter van de beroemde Harris Greenwood die één van de rijken der aarde is door zijn handel in hout op wereldniveau. Maar in plaats van een gemakkelijk leven te leiden op hun landgoed kiest ze voor de strijd tegen het kapitalisme en de vernietiging van de natuur.

Harris en Evertt Greenwood

Haar vader en diens broer Evertt zijn de grondleggers van de dynastie. In wezen zijn zij echter geen broers en is hun afstamming totaal onbekend. In het hoofdstuk waarin de dorpelingen het verhaal vertellen van de jeugd van de jongens, blijkt dat zij beiden zijn gevonden na een groot treinongeluk. De jonge jongens waren de enige overlevenden en werden door de dorpelingen opgevangen. Ze mogen op het landgoed van een rijke weduwe wonen, Greenwood genaamd, die zich verder niets van de jongens aantrekt. Ze groeien op als wildebrassen en leven van hout zagen, op dieren jagen en in het dorp stelen. Beiden naar school sturen blijkt geen goed plan want ze zijn een gevaar voor de andere jongens. Uiteindelijk krijgt Harris een opleiding en leert lezen en schrijven. Evertt blijft op het landgoed houthakken. Een paar stappen verder in de tijd hebben ze het vermogen van de weduwe geërfd, inclusief haar naam en richten ze samen een houthakkersbedrijf op. Harris weet dit uit te bouwen tot een multinational van wereldniveau.

Het noodlot slaat echter toe en Evertt komt psychisch zwaar beschadigd terug uit de oorlog. Hij leidt verder een zwerversbestaan en leeft van het aftappen van siroop uit bomen. Tot hij op een dag een baby vindt, die te vondeling is opgehangen in een zak aan een boom. In de zak zit ook een dagboek van de moeder van de baby.

Een baby en een dagboek

Het grootste deel van het verhaal gaat verder over Evertt die vlucht met de baby. Hij zoekt eerst naar een passende opvang voor de baby. Maar later besluit hij zelf voor de baby te zorgen als hij merkt dat deze belangrijk is. Hij wordt namelijk op de hiel gezeten door een man, die in opdracht van de rijke Holt, de baby en het dagboek moet terugbrengen. De baby blijkt van een minnares te zijn en het dagboek gaat over de rare fratsen van meneer Holt. Wie de baby is, kom je als lezer al snel achter. Zij is de grote spil in het verhaal over de familie.

De oplettende lezer merkt dat er nog één generatie ontbreekt. Dit is de zoon van Willow, genaamd Liam, die als timmerman werkt in luxe villa’s. Hij maakt echter een grote val van een steiger en breekt zijn nek. In flashbacks lezen we over zijn leven met zijn hippie-moeder Willow. En over zijn verdriet dat hij zijn eigen dochter niet meer ziet na een nare scheiding. Zijn dochter is Jake Greenwood. In zijn laatste gedachten ziet hij haar als jong meisje en dit laat je als lezer niet onberoerd.

‘Greenwood’ is prachtig

‘Greenwood’ is een meesterlijk familie-epos waarin alles te samen valt en de verhaallijnen prachtig zijn uitgediept. De levens van de hoofdpersonages zijn alles behalve voorspelbaar en staan vaak lijnrecht tegenover elkaar. Frappant is hierbij dat er eigenlijk helemaal geen bloedverwantschap tussen hen bestaat. Zijn Harris en Evertt wel broers? En hoe knap is het dat de baby liefdevol opgroeit bij haar vader en oom die in werkelijkheid helemaal geen familie zijn? Daarnaast twijfelt Jake namelijk aan het bewijsstuk, het dagboek dat bij de baby werd gevonden. Tussen de regels door leest zij dat er twijfel is over het gegeven of Holt überhaupt wel de vader van de baby is…

De liefde voor bomen

Los van het prachtige verhaal over vier verschillende generaties spelen bomen in het boek een grote rol. Meerdere malen las ik alinea’s waarvan ik de informatie herkende uit het boek van Peter Wohlleben ‘Het verborgen leven van bomen’. En inderdaad blijkt dit te kloppen. De schrijver Christie dankt hem dan ook in zijn nawoord voor zijn kennis over bomen.

Het boek eindigt met de indrukwekkende gebeurtenis dat Jake een grote eeuwenoude boom moet vellen vanwege een schimmel. Zij doet dit uit eigen overtuiging, tegen het verbod van Holt Corp in, dat uitsluitend uit is op het geld van de rijke pelgrims. Maar de boom moet om en verbrand worden om de schimmel te stoppen die de andere bomen zou kunnen besmetten.
Als de boom is geveld kijkt zij naar de jaarringen en komen de generaties weer aan je voorbij. Van het leven van de broers Evertt en Harris, de roerige jaren van Willow en het droevige einde van Liam.

‘Greenwood’ is een prachtig boek. Qua inhoud, bijzondere fraaie vormgeving en qua boodschap. Bomen hadden altijd al mijn liefde, maar nu nog meer dan ooit.