De vermenselijking van bomen; is de kritiek op Peter Wohlleben terecht?

23 april 2020 Marga van der Vet

In 2016 kwam het boek ‘Het verborgen leven van bomen’ uit (zie onze recensie) en is inmiddels wereldwijd bekend. Hij schreef ook: ‘De tuin’ (2019) (zie onze recensie), ‘Het innerlijke leven van dieren’ (2016) en ‘De geheime band tussen mens en natuur‘ (2020).

Wie is Peter Wohlleben?

Peter Wohlleben (geboren in 1964) is een Duitse boswachter en auteur die schrijft over ecologische thema’s. Hij studeerde aan de bosbouwschool in Rottenbrug am Neckar en werkte vanaf 1987 als boswachter in het gebied van Rijnland-Palts. Het gebruik van insecticiden en de grootschalige boskap stond hem steeds meer tegen. Hierdoor begon hij zijn ervaringen op papier te zetten. Zijn visie is vooral gebaseerd op het feit dat bomen met elkaar ‘communiceren’ en elkaar helpen via hun wortelsystemen, waarbij voeding en signalen worden uitgewisseld.

Goed plan!

Zijn eerste boek was een gat in de markt! Het boek werd massaal gekocht. Het was dan ook exact de juiste tijd hiervoor want we beseffen ons nu meer dan ooit, dan bomen belangrijk zijn voor de balans op aarde en dat grootschalige boskap een enorme verstoring is van alle ecosystemen.

Leven en laten leven

De grote boodschap, die Peter Wohlleben in zijn boek (en ook zijn andere boeken) ons leert, is dat we vooral de natuur de natuur moeten laten en niet moeten ingrijpen. Bomen regelen het onderling zelf wel. Ze hebben de mens niet nodig om te bepalen welke boom meer ruimte nodig heeft en welke boom gedoemd is te sterven. Iedere boom is er één en bomen zijn noodzakelijk voor onze zuurstof. Een prima boodschap, want we raken steeds meer in het nauw en de luchtzuiverheid is allang geen feit meer.

Maar Peter krijgt ook kritiek

Afgelopen zaterdag (18 april) konden we lezen in de Volkskrant dat Peter Wohlleben echter ook kritiek krijgt. Vooral in zijn nieuwste boek ‘De geheime band tussen mens en natuur’ zou hij te zweverig zijn en geen wetenschappelijk onderbouwde schrijver. Ook vind men hem te commercieel. Hij vaart mee op de populariteit van de boeken zoals ‘de wijsheid van….’ (vogels, stenen, kruiden, honden… etc.) en ‘het verborgen leven van…..’ (katten, honden, paarden, uilen….) Kritiek is er vooral op de ‘vermenselijking’ van bomen doordat Peter Wohlleben termen gebruikt die eigenlijk alleen van toepassing zijn op mensen (en dieren). Het ‘brein’ van een boom, als voorbeeld. Kan dit wel? Tevens gebruikt hij vaak woorden als ‘horen, voelen, zien en ruiken’. Kun je deze wel toepassen als je over bomen of planten schrijft?

De reactie van Peter Wohlleben is verdedigend. Hij baseert zich op kennis en wetenschap die er allang is en gebruikt bewust ’emotionele’ taal om de mens te raken.

Mijn mening

Of Peter Wohlleben nu de wetenschap compleet achter zich heeft staan en er vraagtekens worden gezet bij zijn definities, onderzoeken en commerciële successen, interesseert mij niet zo als lezer. Feit is dat hij vernieuwend is en net zoals ooit de eerste persoon die ging schrijven over de gevoelens van onze huisdieren. Een boek vanuit het perspectief van een hond? Dat moet jaren geleden ook vraagtekens hebben opgeroepen. En een enorme opening hebben gemaakt voor de honderden boeken die volgden voor het grote publiek.

Laat de boeken over bomen maar komen! Honderden bomenboeken zijn er al over soorten en determinatie. Maar boeken waarin meer verdieping staat over het verborgen leven van bomen, zijn er pas sinds heel kort. Dankzij Peter Wohleben. Van mij mogen er nog velen volgen. Stop de globale en lokale boskap en plant een boom! Want iedere boom is er één en een boom heeft bovendien ook gevoelens!