De schuilplaats

Een opvallend jeugdboek is “De schuilplaats” zeker. Het is kleiner dan een gemiddeld boek en aan de binnenkant is zeer veel zorg besteed. Van schutblad tot cover is het boek voorzien van prachtige zwart-wit illustraties van de hand van de auteur Pam Smy. Daarnaast is het ook een prachtig en ontroerend verhaal. Een boek dus, dat zowel qua inhoud als qua vormgeving een plekje in mijn hart heeft gevonden.

Het boek vertelt het verhaal van Billy, een jongen die op een avond van huis wegvlucht, wanneer hij voor de zoveelste keer getuige is van een gewelddadige ruzie tussen zijn stiefvader Jeff en zijn moeder. Hij heeft zijn spullen gepakt en gaat op weg naar een verlaten bunker op een afgelegen stuk van de begraafplaats. Een ideale schuilplaats waarvan hij dacht dat hij niet snel gevonden zal worden. Maar algauw wordt hij ontdekt door een oude man die bezig is om de vervallen graven op te knappen. De man belooft Billy om hem niet te verraden in ruil voor wat hulp bij het schoonmaken van het kerkhof. Er ontstaat een bijzondere band tussen de twee, terwijl ondertussen Billy’s moeder wanhopig op zoek gaat naar haar zoon en zich daarbij probeert ontworstelen uit de greep van Jeff.

Prachtige vormgeving

Voor een boek dat zich richt op kinderen vanaf ongeveer 10 jaar bevat het relatief veel illustraties, maar deze zijn verre van kinderachtig. Ze verbeelden op een heel mooie manier de hoofdstukken waarin het hoofdpersonage Billy “aan het woord is”. De hoofdstukken die vanuit het perspectief van Billy’s moeder zijn geschreven hebben geen illustraties en maken bovendien gebruik van een ander lettertype. De illustraties zijn niet alleen ondersteunend in de zin dat ze het verhaal mee-vertellen, tegen het einde van het verhaal zijn ze steeds nadrukkelijker aanwezig en nemen de rol van de woorden zelfs over. Daardoor vond ik het persoonlijk jammer dat er nog drie pagina’s tekst volgden die het beeldverhaal nog eens navertelden en uitlegden wat er te zien was. De illustraties alleen waren wat mij betreft al krachtig genoeg.

Huiselijk geweld

“De schuilplaats” gaat over een best wel heftig onderwerp als huiselijk geweld. Er wordt heel mooi beschreven hoe een dergelijke situatie is ontstaan, hoe zaken langzaamaan van kwaad tot erger worden en vooral ook hoe lastig het is om aan een dergelijke situatie te ontsnappen. Dat blijkt zowel uit de verhaallijn van Billy zelf, als die van zijn moeder. Het belicht verschillende kanten van het probleem. Niet alleen die van moeder en kind, maar ook van de omgeving, zoals buren en de politie.

Een mooie passage vormt het stuk waarin Billy een andere jongen heeft geslagen. Daarna vraagt hij zich af of hij daarmee net zo is geworden als zijn stiefvader:

“Was dat hoe Jeff zich voelde? Als iemand zo bang voor je was? In zijn kwaadheid had Billy zich… máchtig gevoed, en dat verwarde hem. Waar was die kwaadheid, die kracht vandaag gekomen? Was hij ook zo’n hufter?”

Veel kanten van het verhaal

In “De schuilplaats” worden de vele kanten van het thema belicht. De schaamte, het onvermogen om het tij te keren, het niet durven vertrouwen op hulp. De belangrijkste boodschap van het verhaal is vooral dat het nooit te laat is om dingen te veranderen en dat je jezelf en anderen weer kunt terugvinden. Want de kracht van liefde is heel erg sterk.

De schuilplaats is een realistisch verhaal met op het einde een vleugje magie. Een verhaal met een mooi thema en een fijne boodschap dat ook nog eens in een heel mooi jasje gestoken is. Een aanrader voor iedereen vanaf ongeveer 10 jaar.