‘Aurora’, zwijgen is goud

10 mei 2021 Marga van der Vet

‘Aurora’ is geschreven door Luis Landero en uit het Spaans vertaald door Arie van der Wal en Eugenie Schoolderman. Het is een boek dat je niet snel meer zult vergeten, omdat er een wijze levensles in zit, namelijk: zwijgen is goud! En dat is iets wat we in deze moderne tijden een beetje zijn verleerd…

Zwijgen is goud

Wanneer is eigenlijk onze praatcultuur begonnen? Toen de shows van Oprah Winfrey, en ook de extreme shows van Jerry Springer uit Amerika, kwamen overwaaien? Of begon het al eerder toen in de jaren zestig de flower power beweging vocht voor openheid en alle tradities met hun voorgaande generaties doorbrak? Hoe het ook ontstond, ineens was praten de norm en dan vooral praten over je eigen gevoelens. Een goede zaak; hierdoor werden vele taboes doorbroken en kwamen we tot meer consensus en respect jegens de ander. Maar dat over je gevoelens praten ook zijn keerzijde en grenzen heeft, ervaren we in het boek ‘Aurora’.

Woorden hebben iets waar op zich al een risico, een dreiging van uitgaat, en het is niet waar dat ze zo makkelijk verwaaien in de wind als mensen altijd zeggen. Echo’s van bepaalde opmerkingen, zelfs van de meest triviale, kunnen jarenlang als in een lethargische slaap zwakjes blijven naklinken in een uithoek van het geheugen, wachten op een tweede kans om terug te keren naar het heden…
Citaat uit ‘Aurora’

Aurora – het verhaal

Aurora is getrouwd met Gabriël en is een heel lieve, zachtaardige vrouw waaraan iedereen zijn of haar verhaal kwijt kan. Ze oordeelt niet, kan goed luisteren en is discreet. Dit is haar gave, maar tevens ook haar hel. De hele familie vertelt haar altijd álles.

Gabriël besluit op een dag een verjaardagsfeest voor zijn 80-jarige moeder te organiseren en zijn zussen Andrea en Sonia te bellen. In een paar dagen tijd vinden er vele gesprekken over en weer plaats: allemaal via Aurora. Daarbij komt een hoop oud zeer naar boven. Sonia wil bijvoorbeeld niet dat haar ex-man Horacio wordt uitgenodigd en doet een (intens lelijk) boekje over hem open. En Andrea wil haar moeder helemaal niet zien, omdat door haar toedoen haar eigen leven is vast gelopen. Gabriel is altijd de lieveling van zijn moeder geweest en kan de vijandige houding van zijn zussen niet begrijpen. Maar via de verhalen aan Aurora kom je er als lezer achter dat het leven van het gezin, na de dood van de vader, een moeilijke tijd is geweest en vele trauma’s bij de zussen heeft opgeleverd.

Aurora’s levensles

Door de verhalen van de zussen blikt Aurora ook terug op haar leven met Gabriël en trekt zijn optimistische karakter steeds meer in twijfel. Maar wie spreekt de waarheid en kloppen alle woorden wel, die de verhalen over het verleden vormen? Aurora begint zelfs aan haar eigen gedachten te twijfelen. Wanneer de verhalen een climax bereiken is het voor Aurora allemaal te veel. Woorden zijn zelden onschuldig en woorden kunnen zelfs dodelijk zijn…

Aurora als spreekbuis of schietschijf?

Het leven van het gezin word verteld door gesprekken met Aurora afgewisseld met de gedachten van Aurora zelf. Ondanks dat dit verwarrend lijkt, is het goed te begrijpen en schetst het een mooi totaalbeeld voor de lezer. Het verhaal is pure proza ondanks het feit dat, vooral het een-na-laatste hoofdstuk, bikkelhard is en zelfs hierdoor onrealistisch aandoet. In dit een-na-laatste hoofdstuk vertelt Sonia aan Aurora hoe Horacio haar jarenlang heeft verkracht en misbruikt. “Wil ik dit wel lezen?“, vroeg ik mijzelf meerdere malen af. Maar net als in het boek ‘Mijn allerliefste schat’ blijft de nieuwsgierigheid naar het einde groot en dwingt het verhaal veel respect af voor de hoofdrolspeelster.

Het boek is een levensles. Een ander álles vertellen kan misschien een opluchting voor jouzelf zijn, maar ook een belasting voor een ander. Soms is het meer lovenswaardig een geheim of gedachte voor jezelf te houden dan een ander jóuw waarheid te vertellen, die hem of haar misschien wel ernstige schade kan berokkenen.

‘In deze meesterlijke roman legt Luis Landero uiterst geraffineerd een web van ernstig verziekte familieverhoudingen bloot’. – VPRO gids

‘In Landero’s weelderige zinnen, vol scherpe waarheden, dringt het besef door dat woorden nooit onschuldig zijn’. – Het Parool