Verboden te vliegen

29 september 2019 Noortje de Kok

De Tweede Wereldoorlog door de ogen van een kind en …. een duif

Over de Tweede Wereldoorlog zijn al veel boeken geschreven, waaronder ook een aantal kinderboeken. In Verboden te vliegen heeft jeugdboekenschrijfster Martine Letterie het thema oorlog op een originele en voor kinderen heel toegankelijke manier bewerkt. Je beleeft de oorlog niet alleen door de ogen van het meisje Fietje, maar ook door de ogen van een duif.

Martine Letterie heeft al veel historische kinderboeken op haar naam staan, waaronder een flink aantal titels die over de Tweede Wereldoorlog gaan. Zo schreef ze bijvoorbeeld Kinderen met een ster dat met een zilveren griffel werd bekroond.

Ook in haar nieuwste boek Verboden te vliegen gaat het over de impact van een oorlog op kinderen. Centraal staat het gezin Fiedel dat in een Brabants dorpje woont. Wanneer de Duitsers het land binnenvallen, lijkt er in eerste instantie niet zoveel te veranderen voor Fietje en haar familie. Het liefst verzorgt Fietje de duiven in het hok achter hun huis en ze is dan ook dolblij wanneer ze haar eigen duif krijgt.

Maar op een dag besluiten de Duitsers om alle duiven in beslag te nemen. Fietje begrijpt het niet, want een duif doet toch niemand kwaad? Maar de vogels kunnen boodschappen overbrengen aan de vijand en zijn dus in de ogen van de bezetter gevaarlijk. Fietje en haar familie bedenken een list om hun geliefde duiven te redden. Sommige vogels worden het land uit gesmokkeld en de rest duikt onder in de kelder van het huis.

Vogelperspectief

Het verhaal wordt verteld vanuit twee verschillende perspectieven. In eerste instantie die van Fietje. Je beleeft de impact van een oorlog door haar kinderogen. Maar er loopt nog een verhaallijn door het boek, en dat is het verhaal dat door de duiven zelf verteld wordt. Voor hen is het onbegrijpelijk dat mensen oorlog voeren en dat de dieren daar de dupe van zijn.

“Papa, wie voert en nou oorlog met wie en waarom?”
“Waarom weet ik ook niet”, zucht Jules. “Mensen zijn vreemde wezens.”

Voor volwassenen zal het misschien vreemd aandoen dat er duiven aan het woord komen, maar voor een kinderboek is dit verrassende perspectief een goede vondst. Een moeilijk thema als oorlog wordt zo bewust klein en toegankelijk gemaakt voor kinderen.

Gevleugelde oorlogshelden

Het verhaal van de duiven vertoont veel paralellen met de mensenwereld. De duiven kennen ook hun oorlogshelden, onderduikers, gestrande Engelse parachute-duiven en verzetshelden. Fietjes duif Charlie speelt een heldenrol wanneer Fietjes broer Marius wordt opgepakt om te werk gesteld te worden in Duitsland. Fietje heeft Charlie stiekem in de rugzak van haar broer verstopt. Gelukkig weet Marius te ontsnappen en onder te duiken. Charlie weet een bericht van hem met gevaar voor eigen leven terug te brengen naar het thuisfront.

Letterie houdt grote thema’s klein

Er komen veel grote Wereldoorlog II-thema’s in dit kinderboek aan bod. Razzia’s, vorderingen van goederen en huizen, het huisvesten van onderduikers en zelfs een bombardement – het komt allemaal voorbij. Toch wordt het verhaal nergens te eng en laat het zich vooral lezen als een spannend kinderboek over een meisje dat dapper voor haar duiven vecht. En over dappere duiven die maar één ding willen: vliegen in vrijheid.

Verboden te vliegen is een mooi vormgegeven boek met prachtige kleurenillustraties van Rick de Haas. Het boek is geschikt om voor te lezen aan kinderen vanaf een jaar of 6 en om zelf te lezen vanaf 8 jaar.