Kostganger – Eljakim van der Sande
‘Kostganger’ is geschreven door de Nederlandse artiest en auteur Eljakim van der Sande en uitgegeven door Uitgeverij Nobelman. Het verhaal is een novelle in een prachtige hardcover uitgave.
Kostganger
Het boek is een novelle, dat wil zeggen dat het een relatief kort verhaal is, niet zo moeilijk om te begrijpen en niet te veel verhalenlijnen bevat. Het heeft echter wel meerdere perspectieven. Verrassende perspectieven; want het verhaal wordt zelfs verteld vanuit het perspectief van een ansichtkaart.
Sinds Hemelvaartsdag 1973 is niets meer zoals het was. In een afgelegen dorp in het noorden van Nederland lijkt het leven tot stilstand gekomen. De dagen glijden voorbij in een vreemde traagheid, alsof de tijd zelf zijn grip heeft verloren. Er hangt een grijze grauwe sluimer boven het dorpje Aldemarkt.
De inwoners houden zich vast aan routines die niets meer betekenen, terwijl een onuitgesproken gevoel van leegte boven het dorp hangt. Niemand weet waar het vandaan komt. Niemand weet wat het betekent.
Behalve een jongen die Lenno heet en is geboren toen de tijd ineens stil stond. Het gebeurde tijdens een feest in het dorp, twee minuten maar. Knap geschreven van de auteur want je voelt als lezer het ongemak, het raadsel. Waarom? dacht ik vaak maar daar kom je in het verloop van het verhaal achter.
Lenno is anders, hij wil antwoorden en hij wil weg als hij vermoed dat híj verantwoordelijk is voor de vreemde sfeer in het dorp.
Hij gaat ook weg maar keert terug. Intussen heeft Lenno ook een meisje genaamd Luna ontmoet. Ook vanuit haar ‘zien’ we het verhaal, de stilte, de besluiteloosheid en het onbereikbare.
Melancholie en nostalgie
‘Kostganger’ is een melancholisch verhaal. Het verhaal lijkt zich in een soort vertraagd opname af te spelen en is een beetje beklemmend geschreven. Ik vond het verrassend om te lezen maar was ook af en toe het verhaal kwijt. Het geeft namelijk geen pasklare antwoorden en ik denk dat het vooral de bedoeling is om als lezer eruit te halen wat je zelf wilt. Voor mij voelde deze novelle een beetje als de prachtige novelle ‘Antoinette’ van Robbert Welagen. Er is niet zoveel verhaal, niet zoveel actie, maar vooral veel sfeerbeschrijvingen, observaties. ‘Kostganger’ is geschreven vanuit een soort raamvertelling. Het dorp, de dorpsbewoners, de jaarlijkse Lambertusmarkt (die steeds minder bezoekers trekt), de jaarvergaderingen; het komt ook allemaal heel nostalgisch over, als een soort vage jeugdherinnering die op het punt staat voorgoed te verdwijnen in de vergetelheid.
Daarnaast is de auteur vooral ook bezig om mooie poëtische alinea’s in het verhaal te verwerken die goed passen bij de bijna radeloosheid van de inwoners van het dorp.
Als je de schoonheid van de wereld en alles in haar bestaan in één moment moet samenvatten, dan is dat in het moment dat je ’s nachts – ver na middernacht, naar buiten gaat, alleen bent en de sterrennacht en al haar vonkelen in een kraakheldere hemel boven je hangt. Het contrast is zo sterk als de scheiding tussen het leven en de dood. Zwart en wit die elkaar in het oneindige contrast versterken. Dat de ruimte verdwijnt tussen de sterren en het leven op aarde. Het doodstil is.
Kostganger als metafoor
De titel ‘Kostganger’ is veelzeggend en is een goed gekozen titel voor deze novelle. Een kostganger is iemand die ergens verblijft maar voelt zich er nooit helemaal thuis. Dat geldt ook voor de mensen in dit verhaal, die vastzitten in een dorp dat zijn betekenis lijkt te hebben verloren. Ze leven er wel, maar zonder echt verbonden te zijn. Vooral Lenno verlangt naar een plek waar hij wél kan wortelen en zichzelf kan zijn. Zo wordt ‘Kostganger’ een beeld voor iets groters: het gevoel van vervreemding dat ieder mens soms ervaart, en de eeuwige zoektocht naar een plek waar je je werkelijk thuis voelt.
Aanrader!
Dat Eljakim van der Sande schrijftalent heeft staat als een paal boven water. Ik vond het boekje hier en daar een beetje té traag en weinig verhaal hebben. Echter, de sfeerbeschrijvingen over het dorp, de nabij gelegen rietlanden en de details van het dorpsleven zijn om van te genieten.
Een prachtig debuut en verstandige keuze om dit boek een novelle te noemen! Op naar een uitgebreide roman, zou ik zeggen!
Eljakim van der Sande
Eljakim van de Sande is een schrijver, theatermaker, muzikant en militair. Zijn werk draait steeds om één fundamentele vraag: wat maakt een plek tot een thuis? En waarom blijft het verleden zo onweerstaanbaar roepen?
Kostganger is méér dan een boek. Er verscheen ook een gelijknamige plaat, waarin muziek en tekst elkaar aanvullen. En dit najaar toert Van de Sande door het land met de theatervoorstelling Kostganger. Houd vooral zijn website in de gaten voor theatervoorstellingen en om met zijn muziek kennis te maken. Op de website staan linken naar de muziek en andere songs.
Previous Post
