Herman Gordijn – Spelen met verbeelding

‘Spelen met verbeelding’ is geschreven door Herman Gordijn en gaat over Decor- en kostuumontwerpen. Het mooie bijna vierkante boek is een stevige paperback en uitgegeven door Waanders uitgevers te Zwolle.

Als kostuummaakster is dit boek voor mij razend interessant. Maar voor een ieder ander die van kunst, theater, musicals, ontwerpen en illustraties houdt, is dit boek een waardevol bezit. Het boek zou het prima doen tussen een stapel koffietafelboeken. Het oogt chique, interessant en het nodigt uit om in te kijken, én lezen natuurlijk!

Koffietafelboeken

Over koffietafelboeken schreef ik al eerder een blog:

Herman Gordijn

Herman Gordijn (1932–2017) was een Nederlandse kunstenaar met een scherp oog en een heel eigen stijl, die bekendstaat als lyrisch realisme – zeg maar: realistische kunst met gevoel.

Kunst was zijn leven

Herman werd geboren in Den Haag en volgde daar van 1950 tot 1955 een kunstopleiding aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten én de Vrije Academie. In 1960 verhuisde hij naar Amsterdam, waar hij zich helemaal op zijn werk stortte. In de jaren ’60 en ’70 maakte hij niet alleen schilderijen en grafiek, maar ontwierp hij ook decors en kostuums voor het theater – een echte creatieveling dus.

Tussen 1969 en 1987 gaf hij les aan de Gerrit Rietveld Academie, waar hij jonge kunstenaars begeleidde en inspireerde. In 1984 bouwde hij zijn eigen atelier in Terschuur, een dorpje in de gemeente Barneveld, waar hij zich uiteindelijk ook vestigde.

Herman maakte indrukwekkende portretten van bekende Nederlanders, waaronder koningin Beatrix, burgemeester Ivo Samkalden, actrice Charlotte Köhler en acteur Ton Lutz. Zijn werk kreeg veel aandacht – er zijn boeken over geschreven en documentaires over gemaakt. In 2014 kreeg hij een koninklijke onderscheiding: hij werd benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Een veelzijdige kunstenaar met een indrukwekkend oeuvre – Herman Gordijn liet een blijvende indruk achter, en dit boek is dan ook een ode aan hem!

Spelen met verbeelding

Zodra je in het boek gaat bladeren en lezen ben je verkocht. De teksten zijn geschreven door Mr. hans van Keulen, Conservator theatercollectie Allard Pierson en Joseph Kessels. Verder is er nog een uitgebreide biografie van Gordijn, een overzicht van de theaterproducties, vele noten en archiefmateriaal.

De tekeningen zijn er in overvloed; van potloodschetsen tot ingekleurde ontwerpen en olieschilderijen,. Allemaal erg mooi, volledig en interessant. ook komen er portretten langs van bekende Nederlanders die vooral in het theater actief en geliefd waren.

De decorontwerpen maken indruk. Ik vond het fascinerend om de maquettes te zien en hoe deze vertaald worden naar een uiteindelijk theaterdecor.

Ontwerpen en theater

De ontwerpen zijn merendeel in de jaren zestig van de vorige eeuw gemaakt voor praktisch alle grote theatergezelschappen in Nederland. Gordijn ontwierp door middel van decors, kostuums en licht, de fysieke omgeving waarin het moderne drama zich kon voltrekken. In elke productie probeerde hij de sfeer van het stuk zichtbaar te maken en te versterken. Ieder kostuumontwerp is een karakteristiek ‘Gordijntje’ dat virtuoos, met veel liefde, humor en speelsheid is getekend.

De tekeningen zijn ook af en toe zeer gewaagd, waarbij de menselijke imperfectie vooral wordt benadrukt.

De wereld van toneel

Als je terugkijkt op zijn carrière, is het fascinerend om te ontdekken hoe de vele opdrachten voor het theater zijn vrije werk hebben verrijkt en beïnvloed. De wereld van toneel, met al haar drama, fantasie en visuele kracht, bood hem een andere speelruimte voor zijn creativiteit. Die theatrale ervaring sijpelde merkbaar door in zijn autonome werk – in de manier waarop hij sfeer opbouwde, met licht en schaduw werkte, en personages tot leven bracht.

Ondanks de uiteenlopende werelden waarin hij zich bewoog – het podium en het atelier – bleef hij als kunstenaar altijd trouw aan zijn eigen visie en innerlijke drijfveren. Zijn persoonlijke stijl en beeldtaal bleven herkenbaar, of hij nu werkte aan een toneeldecor of aan een intiem schilderij. Zowel op het toneel als op het doek speelde hij met verbeelding, gelaagdheid en emotie. Zijn theatrale opdrachten en zijn vrije werk vormden geen tegenstelling, maar eerder twee zijden van dezelfde creatieve medaille.

Persoonlijke mening

Ik heb natuurlijk vooral zitten smullen van de mooie tekeningen en schilderijen van de kostuums, aangezien ik deze zelf ook maak. In dit boek betreft het vooral ontwerpen, schetsen en tekeningen. Het naaiwerk en het uiteindelijke resultaat zie je niet. Het is dan ook geen plaatjesboek en bevat ook geen tutorials. Het boek is vooral een ode aan al het werk dat er aan vooraf ging. Een terechte ode aan Herman Gordijn.

Theaterstukken (decors, kleding, doeken, accessoires) te koop op deze website: