Fashion for God

‘Fashion for God’ is geschreven door Pim Arts en Richard de Beer en is uitgegeven door Waanders Uitgevers Zwolle in samenwerking met Museum Catherijneconvent, Utrecht. De foto’s in deze blog zijn van het Museum Catherijneconvent Utrecht.

Het boek heeft als subtitel: Religieus textiel uit Noord-Nederlandse schuilkerken 1580-1800

Kleding van de kerk: van 1580 tot de 18e eeuw

In de tijd tussen 1580 en de 18e eeuw speelde religie een grote rol in het leven van mensen in Nederland. De kerk was een belangrijke plek, en de mensen die daar werkten – zoals priesters en dominees – droegen speciale kleding. Die kleding noemen we religieus textiel.

Na 1580 veranderde er veel. Nederland werd voor een groot deel protestants. De katholieke kerken mochten minder, en veel katholieke kerken gingen dicht. Toch bleven katholieke gelovigen hun geloof uitoefenen, vaak in het geheim, bijvoorbeeld in schuilkerken. Daar droegen priesters nog steeds hun mooie gewaden.

De katholieke kleding was vaak rijk versierd. Priesters droegen bijvoorbeeld een kazuifel, een soort cape, met gouden borduursels en vaak ook afbeeldingen van heiligen of kruizen. Ze gebruikten ook stola’s (lange linten die over de schouders hingen) en alben (witte jurken). Deze kledingstukken waren vaak gemaakt van dure stoffen zoals zijde of fluweel.

In de protestantse kerken ging het er anders aan toe. Daar vonden mensen eenvoud belangrijker. Dominees droegen meestal zwarte mantels of toga’s, vaak met een witte bef – dat is een soort brede, witte kraag. Deze kleding was strak en simpel, om te laten zien dat het geloof belangrijker was dan pracht en praal.

Toch hadden ook protestantse kerken mooi textiel, zoals kanselkleden of avondmaalsdoeken. Deze stoffen waren vaak van linnen of wol, en versierd met borduursels, maar nooit te opvallend.

Religieus textiel vertelt ons vandaag de dag veel over het geloof, de kunst en de samenleving van toen. In musea kun je soms nog originele kledingstukken bewonderen – vaak prachtig bewaard gebleven! Dit boek is een samenvatting, extra informatie en een op zichzelf staand verhaal van het religieuze texiel; oftewel: Fashion for God!

Fashion for God

Het boek is een stevige, grote paperback maar oogt als ene hardcover. het is bijzonder fraai vormgegeven en de kleuren roze, rood, bordeauxrood, groen overheersen. Op vele pagina’s zijn designs te vinden die in de kleding werd gebruikt.

Het boek is rijkelijk geïllustreerd met foto’s van de kleding, van schilderijen en pentekeningen. Ook zijn er geschriften zoals bewijzen voor aanschaf, ontwerpen en brieven.

Als je van geschiedenis én kostuums houdt, is een lust voor het oog. Ik noem even als voorbeeld op pagina 61, een schilderij van Matthijs Naiveu, genaamd; Verkoop in een stoffenwinkel. Een tafereeltje van meerdere mensen is te zien, rijke stoffen en vele details. Alleen al dit soort pagina’s nodigen uit om vaak door het boek te bladeren.

De teksten zijn to-the-point en hadden van mij wat grotere letters mogen zijn (de inleiding en het voorwoord) , meer wit-ruimten en meer alinea’s. Toch zie je deze keuze voor de tekst in dit soort boeken vaak op deze manier gekozen. Het went wel, maar leest niet erg makkelijk. De illustraties, designs, schilderijen etc overheersen echter wat het boek extra aantrekkelijk maakt om vaak door te bladeren.

Pracht en praal

Al het prachtige textiel dat langs komt, zijn vooral voor de adel en de kerk. Het gaat hier niet om gewone, dagelijkse kleding uit die tijd.

Tot slot eindigt het boek met een begrippenlijst, paramenten, geraadpleegde archieven, geraadpleegde literatuur, fotoverantwoording en een colofon.

Een fraai cadeau voor kostuummaaksters zoals ik, maar ook voor geschiedenisliefhebbers, koffietafelboeken-verzamelaars, kerkgangers die geïnteresseerd zijn in de kleding van een tijdje geleden, museum-bezoekers, textielliefhebbers en Fashionata die wat verder terug kijken dan de mode van nu. Eigenlijk voor iedereen wel, dat durf ik te wedden.

Het boek is tevens uitgegeven door Waanders Uitgevers in de Engelse taal.