Een eng realistisch dystopisch verhaal

2 mei 2023 Gastrecensies

‘Onze verloren harten’ van Celeste Ng greep me bij de keel. Het is in zekere zin een dystopisch verhaal, maar dit keer een zonder zombies of een eng virus dat voor een totaal andere wereld zorgt. Dit keer is het angst. Angst voor de Chinese cultuur. Het is een verhaal dat me nog niet los heeft gelaten en ik vermoed ook dat dit nog wel even zal duren.

Behouden van de Amerikaanse cultuur

‘Onze verloren harten’ begint met het verhaal van Bird, die inmiddels door het leven gaat als Noah, omdat Bird een opvallende naam is. In het Amerika waarin Bird opgroeit is het gevaarlijk om op te vallen, zeker als je zoals hij van Aziatische afkomst bent. Hij woont samen met zijn vader in een klein appartement op de campus van de universiteit. Zijn vader Ethan werkt daar in de bibliotheek.

Birds moeder is weggegaan. Niet omdat ze wilde scheiden, of geen moeder meer wilde zijn voor Bird, maar omdat ze van Chinese komaf is. In een Amerika dat draait om het behouden van de Amerikaanse cultuur, is zij een gevaar geworden. Dat betekent dat Bird weggehaald zou kunnen worden bij zijn ouders als zij blijft. Maar Bird realiseert zich dit alles niet echt. Hij is vooral boos op zijn moeder. Maar als hij steeds vaker iets hoort over haar gedicht ‘Onze verloren harten’ wordt hij ook nieuwsgierig. En dan krijgt hij een brief van haar.

China als grote boze macht

Deel twee van ‘Onze verloren harten’ wordt voor een groot deel verteld door Birds moeder, Margaret Miu. Ze is de dochter van twee Chinese migranten, die haar met vooruitziende blik al een Engelse naam hebben gegeven. Want op het moment dat zij naar Amerika komen, wordt er al achterdochtig naar Aziaten en met name naar Chinezen gekeken. Als Margaret gaat studeren, slaat de crisis echt toe. Amerika krijgt te maken met een torenhoge inflatie, grote tekorten aan eigenlijk alles, mensen verliezen hun baan en daarna hun huizen. De schuld van deze Crisis krijgen de Chinezen, zij hebben alles gepland en Amerika in de afgrond gestort. Een nieuwe politieke partij ontstaat, PACT, en zij maken nieuwe wetten, die allemaal in het teken staan van het behouden van alles wat Amerikaans is en het tegengaan van buitenlandse invloeden.

Leven in een bubbel

Margaret is lang een toeschouwer. Als ze Birds vader Ethan ontmoet en ze verliefd worden, leeft ze eigenlijk in een bubbel. Daarin heeft PACT eigenlijk geen grote rol. Via zijn ouders krijgen ze een huis in Cambridge,. Daar gaat Ethan werken en legt Margaret zich toe op het moederschap. Ze gaat ook weer gedichten schrijven. Het is pas als een van die gedichten, namelijk ‘Onze verloren harten’, door een protestmars gelinkt wordt aan de anti-PACT beweging dat Margaret ongewild bekend wordt. Dit is ook het moment dat ze zich gaat realiseren dat ze niet langer een toeschouwer kan blijven.

Hoe lang kun je toekijken?

Waarom ik ‘Onze verloren harten’ zo beklemmend vind, is omdat er zo veel elementen zijn die gebaseerd zijn op wat er op dit moment in de wereld om ons heen gebeurt. De angst voor het vreemde dat ‘onze’ cultuur zou bedreigen. Het gevoel van onrecht, dat ons dingen zouden worden afgepakt. Er is in ‘Onze verloren harten’ geen grote gebeurtenis geweest die alles anders maakte. Het is het zoeken naar een reden voor de Crisis waardoor er ruimte komt voor PACT. In eerste instantie lijkt de wereld van Bird ook best op die van ons. Je komt er samen met Bird langzaam achter dat er grote verschillen zijn. Vreselijke verschillen.