Xerox

‘Xerox’is de debuutroman van Fien Veldman, al heeft ze wel schrijfervaring. En dit lees je terug in deze bijzondere roman. Hoewel er eigenlijk niet zo veel gebeurt in het boek, blijf je geboeid en benieuwd naar hoe het verhaal verder loopt. Veldman weet hoe ze lezers vast moet houden. Maar de vraag die blijft bestaan is of dit genoeg is om ‘Xerox’ een toproman te vinden.

Papier

Als er tussen de mensen en uzelf geen verbondenheid is, probeer dan de dingen nabij te zijn: zij zullen u niet in de steek laten.

– Rainer Maria Rilke

De cover laat een rode achtergrond zien met in witte rechthoekige velletjes het woord Xerox, alsof het woord met witte post-its erop geplakt is. De meningen zijn verdeeld over deze simplistische cover, maar mij sprak het meteen aan! En toch had ik pas laat (een dag na het uitlezen van het boek) door waarom het woord in papieren vellen gedrukt is. Ineens blijkt de cover zeer passend bij het verhaal. Niet post-its zijn belangrijk, maar printerpapier.

Anoniem

Het is handig om te weten dat de verdeling niet eerlijk is. Het is de kunst om daarmee om te gaan. Om te accepteren, in mijn geval bijvoorbeeld, dat ik een vrouw ben en dat ik mezelf dus voortdurend dien te bewijzen – stel je voor dat ik een publieke ambitie zou hebben!

Het hoofdpersonage uit ‘Xerox’ blijft anoniem. De reden hiervoor blijft onbekend, wat ik toch wel erg jammer vind. Ik had eigenlijk wel verwacht om later in het verhaal een verklaring te vinden, of haar naam alsnog te horen. Zo blijft ook de zender van een onbekend pakket, en de schrijver van een onbekend dreigbriefje anoniem. Maar zodra je weet wie deze stuurt en waarom, blijkt het eigenlijk een nogal saaie reden te hebben.

Verleden

Gek dat mensen destijds over ons zeiden dat we aan de rand van de maatschappij leefden, al hoorden we dat later pas. Er werden verzachtende termen bedacht voor onze wijken en mensen die er niks van afwisten, schreven er beleidsplannen over. Maar toen! Toen maakte ik deel uit van een wereldje.

Heden en verleden wisselen elkaar af in ‘Xerox’. De hoofdpersoon lijkt zelf haar geschiedenis te willen opschrijven; de buurt waarin ze opgroeide, de vriendinnen die ze had, waarom ze is geworden wie ze is… De spanning lijkt op te bouwen: er is iets gebeurd in haar verleden. Maar wat dat hele spannende is, blijft ook onbekend.

Onbekend

Alle mensen daar zijn achterlijk en racistisch. Ze weten niet beter, ze komen nu eenmaal uit de provincie. Welke provincie? Zeggen we er niet bij! Maakt niet uit.

In principe blijft er heel veel onbekend in ‘Xerox’. En toch heb ik het boek ook met veel plezier (en een beetje verbazing) gelezen. Fien Veldman schrijft prettig, het boek had ik zo uit. De hoofdpersoon heeft een nogal aparte denkwijze, waardoor ze je blijft verrassen. Zelfs een printer krijgt in ‘Xerox’ een stem, wat ik ook wel weer knap gevonden vind. Al met al vind ik deze debuutroman van Fien Veldman bijzonder, mooi geschreven en een beetje apart. Daar hou ik stiekem toch ook wel weer van.