Tot op de bodem – Janneke Volkerink

‘Tot op de bodem’ is het debuutroman van de Nederlandse schrijfster Janneke Volkerink. Het boek is uitgegeven door Uitgeverij Ellessy. Volkerink heeft reeds meerdere prijzen gewonnen in verhalenwedstrijden, in 2023 de Hermes Thriller Award en een tweede prijs bij de Renate Dorrestein schrijfwedstrijd voor literaire verhalen.

Tot op de bodem – Het verhaal

Het verhaal vangt aan als Maarten Rubens in de auto zit, naast zijn zus Sabine, op weg om de puberdochter Floor van Sabine naar een feestje te brengen. Sabine heeft ook nog een jongere zoon, genaamd Sepp. Haar man is op zakenreis en is verder afwezig in het verhaal.

Maarten ‘logeert’ tijdelijk bij zijn grote zus omdat hij een zelfmoordpoging heeft gedaan en zijn zus hem nu 24/7 bewaakt. Maaren woont zelf in Amsterdam, is een succesvolle chef-kok en heeft leuke collega’s die regelmatig naar hem informeren.

Psychose

Langzaam wordt duidelijk dat Maarten een psychose heeft gehad en kampt met suïcidale gedachten. Hij is bijvoorbeeld nauwkeurig aan het onderzoeken hoe hij het de volgende keer anders kan aanpakken zodat zijn eerdere poging ‘beter’ zal aflopen. Waarom de psychose zo heftig is, wordt gaandeweg ook duidelijk. Zijn vriendin Angela heeft hem verlaten omdat het stel graag een baby willen maar dit al jaren niet lukt. Tijdens een onderzoek blijkt dat uitblijven van een zwangerschap aan het zaad van Maarten ligt, hetgeen zo’n klap in zijn gezicht is dat hij totaal van de kaart is.

Het gezin in Laerholt

Nu is hij dus bij zijn grote zus in een dorpje in Zuid-Limburg, genaamd Laerholt. Zijn zus laat hem geen seconde alleen en sleept hem overal mee naar toe. Daarnaast heeft hij online gesprekken met een psychiater genaamd Jan. Jan kan er wat van: hij is doortastend, laat zich niet afschrikken door onwil en botheid van Maarten, en weet Maarten de zaken van een andere kant te laten zien, namelijk die van zus Sabine.

Sabine, en de hele familie en het hele dorp, hebben namelijk allemaal een belangrijk feit over de dood van de vader van Maarten verzwegen en hiervan schiet Maarten in een een gemoedstoestand die sterk lijkt op nog een psychose.

Allemaal heel jammer natuurlijk want Maarten begon zich net een beetje te ontspannen en thuis te voelen. Hij is een ontzettend fijne oom voor Sepp, die druk is met een aquarium inrichten en Maarten kan het zelfs goed vinden met Floor.

Diepgraven

Waar komt Maarten zijn depressie uit voort? Hij heeft op het eerste oog een goede jeugd gehad met zijn grote zus Sabine en zijn moeder. Maar zijn vader stierf al jong en ook zijn broer Thomas, die is overleden voor Maarten was geboren, is natuurlijk een groot gemis. Is dit de oorzaak, samen met de klap van het einde van zijn relatie, dat bij Thomas een kortsluiting gaf?

Mijn vader en mijn broer zijn allebei verdronken. Misschien is dat wel de beste manier voor een Rubens om heen te gaan. Water inademen in plaats van zuurstof, waardoor uiteindelijk je hart stil gaat staan. Het is ook best schoon, als je tenminste voor zorgt dat je snel wordt gevonden, anders wordt het alsnog een onsmakelijke verhaal.

Mijn leeservaring

Janneke Volkerink heeft een prettige schrijfstijl. Het is geen literatuur, in mijn ogen, maar ze schrijft vlot, duidelijk en de personage Maarten maakt een duidelijke ontwikkeling door. Ook weet ze de relaties onderling goed uit te werken. Daarnaast heeft ze zich verdiept in vissen en duiken en schrijft ze met kennis en ervaring, vermoed ik.

Het verhaal daarentegen vind ik té dramatisch en wanneer het verhaal een einde nadert gaat het mijn inziens te lang door. Maarten blijft maar zwelgen in zelfmedelijden en besluit met vrienden mee te gaan naar een Whisky-reis in Schotland. Pas als hij ernstig spoedbericht krijgt van Sabine, komt er een einde aan zijn zelfbeklag en beseft hij dat hij nodig is. Een mooi einde, waarbij ik niet alles heb verklapt voor de lezer.

Echter, hierna volgt echter nóg een hoofdstuk, waarin ook de titel van het boek wordt verklaard. In mijn ogen had dit beter weggelaten kunnen worden. De kunst van het weglaten: een paar hoofdstukken eruit en het verhaal was, mijn inziens,sterker geweest.

Al met al zeker een prima debuut en ik hoop dat we nog vaker van Janneke Volkerink gaan horen.