‘Russisch blauw’ is tijdloos mooi

‘Russisch blauw’ van Rascha Peper (1949-2013) is een boek uit 1995 maar is onlangs uitgegeven als luisterboek. Het verhaal wordt voorgelezen door Rosa van de Meeberg en duurt bijna negen uur.

Een typische ‘Rascha Peper’ klassieker: meeslepend, boeiend, een verrassend plot en mooi verwoorde gevoelens.

Russisch Blauw

Het toeval wil dat ik net de serie ‘The last Czars‘ had gezien op Netflix uit 2019, een drama documentaire over ‘De val van de Romanov dynasty van Rusland’. Een spannende serie, vooral omdat je al weet hoe het eindigt, maar het tergend langzaam duurt voordat het afschuwelijke einde – de executie van het hele gezin – daadwerkelijk plaatsvindt.

En dan ineens zie ik het boek ‘Russisch blauw’ op Bol.com staan als luisterboek… Het verhaal sluit naadloos aan op de serie.

De Romanov familie en de hoofdrolspeler

Lex Grol is een dertigjarige historicus die nogal geobsedeerd is door de laatste Russische tsarenfamilie. Of spreken we van een fascinatie? Nee, meer van een obsessie want het lijkt erop dat hij zoveel weet over deze familie dat hij zijn realiteit vaak verliest en zich tussen hen waant. In het verleden heeft hij geprobeerd te kappen met zijn ‘fascinatie’ maar het laait weer op als hij mee mag doen met een onderzoek over verhalen uit de 20ste eeuw. En jawel: hij mag De Romanov’s ‘doen’.

Een bijzondere ontdekking

Hoe dieper Lex duikt in de informatie en alle verslagen over de executie, hoe meer hij overtuigd raakt van een nieuwe theorie: de jongste zoon, Aleksej, die aan hemofilie leed, heeft het bloedbad overleeft. Onwaarschijnlijk maar waar! Hij kreeg op latere leeftijd zelfs een dochter. Laat hij nu net op de adoptie-papieren van zijn Russische moeder een naam tegenkomen van de man die beweerde Aleksej te zijn. En ook zijn eigen hemofilie doet hem vermoeden dat hij daadwerkelijk een rechtstreekse afstammeling is van de Romanov’s.

Russisch blauw als metafoor

Hij koopt een duur ‘Russisch blauw’ pak en kijkt in de spiegel waarin hij kijkt in de ogen van Aleksej. Hij is euforisch en vraagt een DNA onderzoek aan van zijn moeder. Zijn theorie wordt echter een totale deceptie als blijkt dat hij geen zoon van zijn moeder is. Lex raakt zichzelf kwijt maar komt na verloop van tijd weer met beiden benen op de grond te staan. Dat gebeurt door een onbekende indringster, Loti, die vroeg in de ochtend komt zwemmen in het zwembad van het huis waarop hij past.

Zwemmen in dromen en realiteit

Het huis waarop hij past is van de ouders van Sweder, zijn enige vriend. Lex past daar tijdelijk op en voelt zich er zo thuis dat hij er graag wil blijven. Enerzijds kan hij in alle rust zichzelf verliezen in zijn dromen over de Romanov’s maar anderzijds knapt hij op door de rust en kiest uiteindelijk voor de realiteit. Hij zwemt letterlijk en figuurlijk zijn toekomst tegemoet, naar Loti bij wie hij zichzelf kan zijn.

Luisterboek anno 2020

Ik vond het luisterboek prettig voorgelezen door Rosa van de Meeberg. Af en toe was het wel lastig omdat je de aanwijzingen op pagina’s mist, wanneer de realiteit overgaat in fantasie.

De schrijfstijl van Rascha Peper is prachtig, diepzinnig en volledig. Maar hier en daar vond ik het huishoudelijke gebeuren een beetje te gewoontjes. Bovendien stond dat in schril contrast met de moord op de Romanovs (17 juli 1918 in Jekaterinenburg). En vooral het gezeul met de lijken in een vrachtwagen via modderige paden door het bos, was schokkend. Dat vond plaats om een geschikte mijn te vinden om hen voorgoed te verbergen.

Een aanrader is dit (luister)boek zeker. Niet alleen vanwege de geschiedenis van de laatste tsarenfamilie in Rusland, de nasleep van mensen die claimden Anastacia of Aleksej, of directe afstammelingen te zijn, maar vooral vanwege de obsessie van de hoofdrolspeler in dit boek. Het is knap en zeer invoelbaar geschreven.

Het is jammer dat Rascha Peper op 64-jarige leeftijd is overleden (2013). Haar boeken zijn en blijven reuze interessant en zijn nu helemaal opnieuw uitgegeven als luisterboek(en).