‘Onderworpen’ van de Franse auteur Michel Houellebecq
Gastrecensie door: Gert Sevens
Op 7 januari 2015, uitgerekend de dag van de aanslag op Charlie Hebdo,verscheen de roman ‘Onderworpen‘ van de Franse auteur Michel Houellebecq. Vertaald door Martin de Haan.
Het boek zorgde onmiddellijk voor heel wat commotie. Houellebecq werd in de Franse pers beschouwd als een visionair die de islamitische terreur al jaren zou hebben voorspeld. Maar is dit werkelijk de essentie van zijn werk? Achter het schijnbaar islam kritische discours schuilt immers een veel schokkendere boodschap: de westerse samenleving als dusdanig is failliet, en er zijn alternatieven voorhanden.
Eenzaamheid
Zoals wel vaker bij zijn romans, is Houellebecq’s ‘Onderworpen‘ niet doordesemd met optimisme. Het 44-jarige hoofdpersonage François, docent aan de Sorbonne, is een old school Houellebecq-personage. Evenals de halfbroers Bruno en Michel uit ‘Elementaire deeltjes’ (1998) of de depressieve landbouwingenieur Florent-Claude uit het recent verschenen Serotonine (2019) wordt François opgevoerd als een eenzaam individu die met sigaretten, drank en vrijpartijtjes zijn leegte probeert op te vullen.
Zinloosheid
Houellebecq, zelf een geëngageerd kluizenaar, weet als geen ander te spelen met de zinloosheid van het bestaan. Daarin verschilt hij nauwelijks van andere existentialistische auteurs zoals Albert Camus die in zijn roman ‘De vreemdeling’ (1942) het leven van iedere betekenis onttrekt. Sinds de zogenaamde ‘dood van God’ dient de mens immers zélf een zin te geven aan zijn leven. Maar dit lukt niet iedereen. Na het verlies van zijn vriendin Myriam wordt de protagonist in ‘Onderworpen‘ zich pijnlijk bewust van zijn onontkoombare leegte.
“Ik wist dat ik nu voortaan echt eenzaam zou zijn.”
Gebrek aan liefde
De auteur heeft een eigenzinnige, doch geenszins romantische, visie op het concept liefde. Zo zou in het verlangen naar de ander het individu zelf centraal blijven. Het gaat over dat wat hem ontbreekt. Ware liefde ontstaat echter pas wanneer men bereid is om zichzelf te geven. Volgens het hoofdpersonage François is liefde bij de man dan ook “niets anders dan erkentelijkheid voor geschonken genot.” De enige religie die aan dit ideaal tegemoet komt, zou ironisch genoeg de islam wezen. De totale onderwerping van de vrouw blijkt voor het personage de enige mogelijkheid om aan zijn leegte te ontsnappen.
“Als de islam het christendom veracht, heeft hij daar duizendmaal gelijk in; de islam gaat uit van mannen…”
De oplossing?
Tegen de tijdsgeest in, flirt Houellebecq met een religie die door velen als gevaarlijk wordt beschouwd. De islam staat immers haaks op Europese waarden zoals vrijheid en gelijkheid. In zijn werk lijkt de auteur evenwel te beweren dat menselijk geluk primeert op eender welk ideaal. Alvast iets om over na te denken.
Voor verdere details lees je best zelf het boek. Misschien ontdek je wel een andere boodschap, wat bij een tegenstrijdige romancier als Michel Houellebecq zeker mogelijk is!
Previous Post
Next Post
