‘Ik zwijg niet langer’ – gastblog Leo de Vos

Gastblog: Leo de Vos naar aanleiding van de recensie van Selina Jansen over ‘Ik zwijg niet langer’.

Je ziet het voor je

Het duurt twee jaar eer alles is verteld. Om de 14 dagen bezoek ik Félicien. Hij schenkt thee en begint te praten. Ik neem zijn verhaal op met de Easy Voice Recorder op mijn telefoon. Een uur of langer. Onderbreken hoeft niet. Er komt nauwelijks een vraag in me op. Hij heeft zich voorbereid. Er is geen twijfel in zijn stem. Zoeken naar woorden? Ja soms, omdat Nederlands zo hondsmoeilijk is voor een Rwandees. Desondanks is zijn toon laconiek, zeker, nuchter. En dat terwijl hij al een keer of vier dood had moeten zijn. Hij vertelt zo levendig dat je het voor je ziet. Over die peuter die wegkruipt nadat ze zijn moeder hebben afgeslacht. Over de mensen die zichzelf verdrinken in de grensrivier omdat de oorlog ze op de hielen zit. Over de Ugandese gevangenis waar je moet betalen voor een stinkende deken.

Het is een adembenemend verhaal. Geschiedenis die gisteren gebeurde. Herinneringen in blauwe hanenpoten sieren Féliciens papieren geheugen. Volle vellen vallen uit zijn hand als hun inhoud aan mij is doorverteld. 

Nee, geen oplossing

Dan is het manuscript af, en begint het zoeken naar een uitgever. Maar er is een depressie in de boekenwereld. Mensen lezen nauwelijks meer. Als ze een boek kopen, staat dat in de top tien. ‘Het is een goed boek meneer, maar de doelgroep is te klein.’ ‘Wij willen politiek onze handen niet branden meneer.’ Eén hapt toe, een grote jongen op de boekenmarkt. Men heeft daar een speciaal fonds voor ‘wereldverbeteraars’, mensen die een bijdrage leveren aan de goedheid op aarde.

Misschien dat wij… Wij naar Amsterdam. ‘Hebben jullie een oplossing?’ Nee wij hebben geen oplossing voor de dictatuur in Rwanda. Jammer, ons boek past niet in het fonds. ‘Fijn dat jullie even langs geweest zijn.’ ‘Dank je, wij vonden het ook fijn…’ 

Bij ons kost het niets

We geven het boek zelf uit. Er is een caleidoscoop van mogelijkheden bij uitgevers. Zij moeten ook leven. ‘Wil je offset of wil je digitale print? En kijk, als je nou kiest voor Print On Demand, bestel je vanmiddag één exemplaar en heb je dat morgen in huis.’ 

‘Bij ons kost het niets en krijg je ook nog royalty’s meneer. En we geven alles uit.’ De bedrijfjes die dit aanbieden houden hun kin niet boven water door aantallen boeken, maar door aantallen schrijvers. Je betaalt alleen voor het kant-en-klare boek. Het maakt ze niet uit dat jij slechts 15 exemplaren afneemt. Zij komen wel uit de kosten vanwege die duizenden schrijvers. Zij zijn een weldaad voor ieder die het leven van tante Toos of de carrière van ome Koos willen vastleggen. Zo worden levensboeken geschreven en uitgebracht, kleinschalig, alleen voor de betrokkenen. Mooi systeem als je niet de markt op wil. 

Delen in de kosten?

Anderen zoeken voordeel. Ze vragen je te delen in de kosten. Een offerte van 12 kantjes. Of je even €5000 wil bijdragen. ‘Dan maken wij een professioneel boek, en alle exemplaren zijn voor jou meneer, geen royalty’s maar de volle mep.’ Maar dat komt er eenvoudig op neer dat jij in hun winkel honderden boeken betaalt die je zelf moet zien te verkopen. Delen in de kosten? Mijn zolen! Zij lopen geen enkel risico. Tel uit hun winst. Ik vond een drukker en koos voor een kleine vaste voorraad waarmee ik er nog aan zou verdienen als ik er ⅔ van verkocht. Ben de helft al kwijt, dit werkt. 

Mijn volgende verhaal gaat over het boek zelf. 

Leo de Vos