Elon Musk’s 1000 miljard bonus

Wat je met Elon Musk’s 1000 miljard bonus kunt doen in de boekenwereld (spoiler: de hele literatuur redden en nog geld overhouden)

Vanochtend las ik het nieuws: de aarde draait nog steeds, maar de aandeelhouders van Tesla hebben besloten dat Elon Musk een bonus van 1000 miljard dollar verdient. Een biljoen. Een getal zo absurd dat het zelfs voor een schrijver van dystopische fictie te gek klinkt. Terwijl de gemiddelde auteur zich zorgen maakt over de huur, de boekhandel om de hoek vecht tegen de sluiting, en bibliotheken bezuinigen op boeken (omdat, je weet wel, kennis is duur), mag een man die al meer geld heeft dan God, nog eens duizend miljard extra in zijn zak steken. Niet omdat hij het nodig heeft, maar omdat het kan.

Maar stel je voor—stél je voor—dat Musk, in een vlaag van plotselinge literaire verlichting, zou besluiten zijn bonus te investeren in de wereld die wél waarde hecht aan woorden, verhalen en ideeën. Wat zou er dan gebeuren? Laten we eens rekenen.

1. Boekwinkels: de hele wereld koop je voor een schijntje

Met 1000 miljard kun je elke boekwinkel ter wereld kopen. En dan bedoel ik niet alleen de gezellige, stoffige zaakjes met een kat op de toonbank, maar ook de hele Barnes & Noble-keten. 2000 keer. Je kunt elke onafhankelijke boekhandel uit de slop halen, hun schulden afbetalen, en nog genoeg overhouden om elk filiaal om te toveren tot een gratis boekenpaleis met koffie, koekjes en een hoekje voor dichters die niemand leest. In Nederland alleen al kun je alle 1500 boekwinkels kopen, sluiten, en weer openen als tempels van de literatuur—zonder winstoogmerk, zonder commercieel gedoe, gewoon omdat boeken het verdienen. En dan hou je nog 999 miljard over. Genoeg voor een gouden standbeeld van Multatuli op elk plein.

2. Auteurs: nooit meer zorgen over royalties

Het gemiddelde inkomen van een schrijver? €20.000 per jaar. Als je geluk hebt. Met 1000 miljard kun je 50 miljoen auteurs een jaar lang betalen. Ofwel: elke schrijver op aarde krijgt 50 jaar lang een salaris, zonder dat ze ooit nog een boek hoeven te verkopen. Geen zorgen meer over uitgevers, geen gezeur over marketing, gewoon schrijven. Of, als je cynisch bent: je kunt 100 miljoen boeken laten schrijven over hoe geweldig Elon Musk is. Maar dat zou zonde zijn van het papier.

3. Boeken uitgeven: de hele mensheid aan het lezen

Voor 1000 miljard kun je 200 miljard boeken drukken. Dat zijn 25 boeken voor elke mens op aarde. Of, als je efficiënter wilt zijn: je koopt de rechten van elk boek ooit geschreven (130 miljoen titels) en maakt ze gratis digitaal beschikbaar. Plotseling heeft iedereen toegang tot alle kennis, literatuur en poëzie. De uitgevers? Die kun je ook gewoon kopen. Probleem opgelost.

4. Bibliotheken: een paleis in elk dorp

Een gemiddelde bibliotheek kost €5 miljoen. Voor 1000 miljard kun je er 200.000 bouwen. Ter vergelijking: er bestaan nu 320.000 bibliotheken wereldwijd. Dus je verdubbelt het aantal, steekt in elk dorp een glanzende nieuwe bibliotheek neer, en hebt nog genoeg over om ze 100 jaar lang te vullen met boeken, banken, en stille hoekjes voor mensen die eindelijk eens willen lezen zonder gestoord te worden door kapitalisme.

5. Als lezer: een leven lang boeken (en nog 1000 levens erbij)

Met 1000 miljard kun je 50 miljard boeken kopen. Als je 1 boek per week leest, heb je genoeg voor 1 miljard jaar. De aarde bestaat pas 4,5 miljard jaar, dus je kunt de hele menselijke beschaving twee keer voorzien van leesvoer. Of je koopt gewoon elk zeldzaam boek dat ooit geveild is—de Codex Leicester, de Gutenbergbijbel, het originele manuscript van Harry Potter—en stopt ze in een privémuseum. Want waarom zou je de wereld verrijken als je ook jezelf kunt verrijken?

6. En ik?

Als eigenares van Boekrecensiesblog zou ik natuurlijk nooit meer schrikken van de jaarlijkse hostingrekening. Sterker nog: ik zou het hele internet kunnen kopen, alle servers laten draaien op goudstroom, en nog genoeg overhouden om elk boek dat ooit een slechte recensie kreeg, op te kopen en persoonlijk te verbranden. Maar goed, dan zou ik wel mijn eigen boekverbanningsindex moeten bijhouden—en dat is weer werk.

Misschien koop ik gewoon Elon’s Twitter en zet ik het om in een reusachtige digitale bibliotheek. Of niet. Want wie weet vraagt hij me dan om een recensie over zijn laatste tweet. En daar begin ik niet aan.

Conclusie: 1000 miljard is genoeg om de hele boekenwereld te redden. Om schrijvers, boekhandels, bibliotheken en lezers voor eeuwig zeker te stellen. Om kennis, cultuur en verbeelding te beschermen tegen de grillen van de markt. Maar in plaats daarvan gaat het waarschijnlijk naar nog een raket, nog een fabriek, of nog een ego-project.

Misschien is het tijd om niet alleen boeken te recenseren, maar ook de waanzin van een systeem waarin één man meer geld krijgt dan een hele industrie nodig heeft om te overleven. Want als 1000 miljard voor één persoon normaal is, dan is ons normaal helemaal niet normaal.