Kinderland – Liliana Corobca

‘Kinderland’ is geschreven door Moldavische schrijfster Liliana Corobca en uitgegeven door Pegasus Literair. De vertaling is verzorgd door Jan Willem Bos.

Deze gastrecensie is van: Sarah Morton

Al eerder verscheen er een recensie over dit boek op deze website door Marga:

Kinderland

Het boek speelt zich af in Moldavië, een van de armste landen in Europa. De inwoners leven grotendeels van de landbouw, wijngaarden en kleinschalige handel. Velen gaan in het buitenland werken. Het verhaal draait om drie kinderen Christina, Dan en Marcel. Hun ouders zijn beide in het buitenland gaan werken, om ‘serieuze poen’ te verdienen. De vader moet uit de schulden zien te komen. 

Christina moet het huishouden draaiende houden en voor haar jongere broers zorgen. Aan het begin van het verhaal is zij twaalf jaar, Dan is zes en Marcel is een jaar of drie. De ouders zijn dan al een tijd weg. Daarnaast zijn er nog een varken, een geit, kippen, een hond en een kat, die allemaal verzorging nodig hebben. Christina gaat ook naar school. Ze maakt lange dagen. 

Verlaten

Christina kan meer werk aan dan menig volwassene. Ze accepteert de situatie zoals die is. Ze houdt zich goed, maar het gemis van en het verlangen naar haar ouders is voelbaar door het hele verhaal. Een deel van het verhaal is in de vorm van brieven, vooral aan haar moeder. Je leest echter geen antwoord terug. Het is onduidelijk of er communicatie is. De broertjes, vooral Marcel laten hun tranen vaak wel vrijelijk stromen. 

Christina kan zich dat niet veroorloven, want dan blijft het werk liggen. Ze besluit een rooster te maken. Zelfs het huilen wordt ingepland. Zij en haar broertjes zijn niet de enige verlaten kinderen. Er zijn ook kinderen waarvan de ouders nog thuis zijn, maar of die het beter hebben?

Hun thuis wordt een soort opvangplek van kinderen die thuis almaar worden geslagen en nauwelijks te eten krijgen. Die kinderen staan smekend voor de deur. Ze eten de oren van je hoofd. Christina ontvangt genoeg geld van haar ouders om te kopen wat ze nodig hebben en daarnaast verbouwen ze nog groenten. 

Warm nest

Christina heeft zelf warme herinneringen aan de tijd dat haar ouders nog thuis waren. Haar vader was geen dronkenlap met losse handen. Het was gezellig en huiselijk. Moeder kookte de heerlijkste maaltijden. Vader ondernam veel met de kinderen. Zo nam hij Christina toen ze een jaar of zeven was mee op een tocht naar ‘de horizon.’ Of eigenlijk naar de drie notenbomen, een halve dag lopen. Voor een jong kind heeft het berglandschap iets magisch. Pa leert zijn kinderen over het leven. 

Ik heb hem niet gevraagd waarom de notenbomen blauw zijn.

Wreedheid

Toch kon ook haar vader wreed zijn. Zo kreeg de poes eens een nest kittens. Hij was van mening dat ze die niet konden gebruiken en heeft ze toen weggemaakt, naar een ravijn gebracht. Christina is ze nog gaan zoeken, samen met de poes. 

Ik ben ze gaan zoeken en de moederpoes ging met me mee. We hebben met z’n tweeën het hele ravijn afgezocht, maar hebben nergens een kitten gevonden. We hebben alle twee gehuild. En dan zijn er nog mensen die zeggen dat dieren geen hart hebben, geen ziel. De poes had mensenogen, verdrietig en vol rouw.

Ook de jongens waren kapot van verdriet. Toen de poes opnieuw zwanger werd, stond moeder erop om de kittens te laten leven. “Je ziet toch hoe verdrietig de kinderen waren?” Voor deze kittens vonden ze toen een thuis. 

Leefwereld

De omgeving lijkt Idyllisch, maar de omstandigheden zijn schrijnend te noemen. Niettemin blijft er ruimte voor vindingrijkheid, vrolijkheid en tederheid. Naarmate het boek vordert kreeg ik steeds meer respect voor Christina. Behalve dat ze moedig is en veel kan dragen, heeft ze ook een scherp verstand en pedagogische vaardigheden. Zo had zij net de vloer geschrobd en komt Marcel binnen met een stapel hout die onder de modder zit, omdat hij een ‘stad’ wil bouwen. In plaats van hem een draai om zijn oren te geven, legt ze hem uit waarom hij beter buiten een stad kan bouwen. Christina is gehard door dit leven, maar niet verbitterd. 

Ze heeft een mooie band met de natuur. Ze heeft een plek gevonden waar het is alsof ze aan andere wereld binnenstapt. Daar is ze volkomen vredig, heeft geen verdriet, geen honger of pijn en geen wensen of verlangens. De tijd lijkt stil te staan. Ze gaat op in de omgeving en is gewoon, met de vlinders en vliegjes. 

Leeservaring: 

In het boek lees je veel alledaagse momenten. Nu en dan gebeurt er ook wel echt iets aangrijpends. De stijl is realistisch, spontaan en beeldend. 

Het boek is grotendeels geschreven vanuit het perspectief van Christina. Af en toe lijkt een alwetende verteller aan het woord, dan wordt er een geschiedenis beschreven die maar zijdelings met dit gezin te maken heeft. Voor de Nederlandse vertaling zou ik een andere cover hebben gekozen. Alleen maar letters is wat saai en doet geen recht aan dit prachtige boek en ook de omgeving waarin het verhaal zich afspeelt. Het verhaal eindigt vlak voordat de ouders definitief thuiskomen. Dat open einde stoort me een beetje, want ik leef er naartoe. Vooral met de broertjes heb ik het te doen, die om hun vader en moeder huilen. Wel lees ik dat de ouders de jaren dat ze in het buitenland werken soms een tijd naar huis komen. De moeder kookt dan alles voor de kinderen dat ze willen eten. Het smartelijke wachten op het eind wordt intens en poëtisch beschreven. 

Aanrader

Het is zeker een aanrader. Het geeft je een kijk in een andere cultuur, waar iemand met twaalf jaar al volwassen is, verantwoordelijk is voor de jongere kinderen en de dieren en geen kind kan zijn.