Hoofdzaak – Roy van der Zwaard

‘Hoofdzaak’ is een roman, geschreven door de Nederlandse auteur Roy van der Zwaard en uitgegeven door Uitgeverij Gist. Het is een fraaie vormgegeven roman met een abstracte cover. Een uitleg over het ontwerp staat helemaal achter in het boek ‘een notitie van de omslagontwerper’. Als je dit boek uit hebt, zul je de cover extra waarderen omdat het precies klopt met het verhaal.

Hoofdzaak – het verhaal

In deze roman leer je als lezer een paar personen goed kennen, niet al te veel, dus het is vrij gemakkelijk om in het verhaal te komen. De proloog is niet meteen te begrijpen, maar dat is in veel boeken het geval. Het eerste hoofdstuk vangt aan met Dorine, een vrouw van middelbare leeftijd die een eigen kapsalon heeft. Hier leren we ook de dochter kennen, Marcella die liever Mars genoemd wil worden vanwege haar genderloosheid. En Theo, een goedaardige dikzak die niet al te gezond meer is.

Samen vormen ze een gezin dat vrij normaal in deze moderne tijd overkomt maar dat aardig wat te verstouwen krijgt in dit verhaal. Dorine krijgt een ongeluk waarbij ze haar ene oog zal moeten missen en Theo blijkt Parkinson in ernstige mate te hebben. Hij raakt verslaafd aan medicatie dat zijn trillen enigszins beperkt.

Joost van Kesteren

Op aanraden van hun arts komen Dorine en Theo terecht bij een neurochirurg die hen een operatie voorstelt waarbij Theo’s hersens zullen worden voorzien van elektrode stimulatie en wat goed zal werken tegen alle nare gevolgen van zijn ziekte. De neurochirurg Joost van Kesteren komt over als een erg goede ervaren arts. Hij is getrouwd met Laura de Bonnet en samen hebben ze een dochter die ook studeert.

Tot zo ver kabbelt het verhaal een beetje voort. Maar iedere lezer heeft natuurlijk al de achterflaptekst gelezen en weet dat de operatie niet goed gaat. De neurochirurg heeft haast, hij moet nog op het vliegtuig stappen om naar een congres te gaan en hij is bijzonder content en gecharmeerd van een leerling, Soumaya, die hij tijdens deze operatie te veel vertrouwen geeft. Hij laat haar handelingen uitvoeren waar ze nog lang niet aan toe is.

De operatie is voorbij en dan gaat het ineens goed mis. Joost krijgt onderweg in het vliegtuig een appje van Soumaya dat de patiënt Theo niet goed uit de verkoeverkamer is gekomen. Hij blijkt halfzijdig verlamd en zijn taalcentrum in zijn hersenen is aangetast.

Rare woordenbrei

Uiteraard is het niet grappig bedoeld maar de taal die Theo uitslaat moest ik toch wel erg om lachen. De auteur is hier bijzonder vindingrijk mee omgegaan. Los van het feit dat het natuurlijk verschrikkelijk voor Theo is. Het gezin is in een shocktoestand, de chirurg en zijn leerlinge even zo erg.

Maanden later, na intensieve revalidatie blijkt het nog niet veel beter te gaan met Theo en wacht Dorine een zware taak. Ze zal gaan mantelzorgen want ze wil niet dat Theo naar een verpleeghuis gaat.

Langzaam maar zeker beginnen zij en haar dochter Theo steeds meer te ”verstaan’. Het zijn niet de woorden, maar het is de toon waarmee hij zich echt wel duidelijk kan maken. C’est le ton qui fait la musique.

Dorine besluit een gesprek met Joost van Kesteren aan te vragen waarin zij slimmer is dan hij heeft gedacht en hem aanklaagt voor leugens en een grove medische fout.

Menselijkheid als thema

Wat mij vooral opvalt van het verhaal, is dat de menselijkheid hier vooral het thema is. Het gaat niet zo zeer om goed en fout, maar om de mensen vaan beide kanten van het verhaal. Ik moest denken aan de mooie uitspraak:‘Een foute beslissing maakt iemand nog geen fout mens’, en dat is zeker in dit verhaal van toepassing. Joost erkent uiteindelijk dat hij een ongelooflijke grove inschattingsfout heeft gemaakt, met alle gevolgen van dien en zijn leugens na afloop van de operatie waren ronduit onacceptabel. Hij schaamt zich diep en dit voelt oprecht aan. De rechtbank neemt dit mee in haar beslissing.

Ook Soumaya worstelt met haar loyaliteit naar de chirurg en het ziekenhuis en haar eigen geweten.

Hoofdzaak – bijzaken

Het verhaal in ‘Hoofdzaak’ heeft meerdere lagen. Er ontstaat tussen beide dochters een relatie waardoor de gezinnen toch elkaar in de ogen zullen moeten kijken. Dit is ook weer de menselijkheid in het verhaal. Accept, addept and move on.

Tot slot is er nog een bij-verhaal over Laura, de vrouw van de chirurg die te maken heeft met een online gokverslaving. Deze zou wat mij betreft mogen weggelaten zijn; het heeft in mijn ogen geen meerwaarde voor het verhaal, behalve dan dat Laura haar man blijft steunen als hij haar de waarheid vertelt. Ze heeft tenslotte ook geen zuiver geweten en dat weet ze maar al te goed.

Natuur en het rivierenlandschap

Een groot compliment aan de auteur over zijn prachtige natuurbeschrijvingen! Van Kesteren woont aan een dijk. De natuur wordt er mooi beschreven en het zou me niets verbazen als de auteur zelf in een huisje achter een dijk woont tussen twee grote rivieren van Nederland. De sfeer krijgt hierdoor in het verhaal wat meer balans. Het ziekenhuis, het revalidatiecentrum en de rechtbank doen kil en beangstigend aan. De mooie natuurbeschrijvingen zorgen voor balans en evenwicht in het verhaal.

Mijn leeservaring

Ik heb het boek met veel plezier gelezen. Het is eenvoudig te begrijpen en het toont de mensen aan weerszijde van een drama en de veerkracht van hen allen om door te gaan. Bijna allemaal… maar dit ga ik niet spoileren.

Een aanrader voor de feestdagen en ook om cadeau te geven aan een ander.

Hoofdzaak - Boekenwereld

Hoofdzaak - Uitgeverij Gist