Hoe te leven

‘Hoe te leven’ is geschreven door Sarah Bakewell en heeft als subtitel: ‘Het leven van Montaigne in één vraag en twintig pogingen tot een antwoord’. Voor de filosofie liefhebbers!

Sarah Bakewell

Sarah Bakewell is een Britse auteur en biografe, vooral bekend om haar werken over filosofie en de geschiedenis van ideeën. Ze verwierf brede erkenning met haar boek “Hoe te leven: Of het leven van Montaigne in één vraag en twintig pogingen tot een antwoord”, dat het leven en de filosofie van de Franse Renaissance-schrijver Michel de Montaigne verkent. Het boek won verschillende prijzen, waaronder de National Book Critics Circle Award voor Biografie in 2010.

Bakewell heeft een achtergrond in filosofie, wat terug te zien is in haar schrijven, dat vaak biografisch vertellen combineert met filosofische verkenningen. Een ander opmerkelijk werk van haar is “In het existentialistische café: Vrijheid, zijn en abrikozen-cocktails”, dat ingaat op de levens en ideeën van existentialistische filosofen zoals Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir en Albert Camus.

Ze heeft ook gewerkt als conservator van vroege gedrukte boeken bij de Wellcome Library in Londen, en haar schrijven is vaak gebaseerd op haar diepe kennis van geschiedenis, literatuur en filosofie.

‘How to life’ werd in 2024 vertaald uit het Engels door Dick Lagrand en Marjolijn Stoltenkamp en uitgegeven door Uitgeverij Ten Have.

Michel de Montaigne

Michel de Montaigne was een invloedrijke Franse schrijver en filosoof uit de Renaissance. Michel de Montaigne (1533-1592) is vooral bekend om zijn “Essais”, een verzameling persoonlijke reflecties en filosofische bespiegelingen die worden beschouwd als een van de fundamentele werken in de geschiedenis van de westerse literatuur.

Montaigne wordt vaak gezien als de grondlegger van het essay als literaire vorm. Zijn essays zijn zeer persoonlijk en introspectief, en hij behandelt een breed scala aan onderwerpen, variërend van vriendschap en opvoeding tot de menselijke natuur en de dood. Montaigne’s werk is doordrenkt van scepticisme en hij staat bekend om zijn motto “Que sais-je?” (“Wat weet ik?”), wat zijn filosofische houding van voortdurende twijfel en onderzoek weerspiegelt.

Zijn invloed reikt ver buiten zijn eigen tijdperk; zijn werk heeft veel latere schrijvers en denkers geïnspireerd, en zijn ideeën over zelfreflectie en de menselijke conditie zijn nog steeds relevant in de moderne tijd.

Hoe te leven

Voor de filosofie liefhebber of lezers die houden van boeken over de zin van het bestaan, is dit boek een absolute aanrader.

Door zijn manier van schrijven heeft Montaigne een nieuw genre gecreëerd, dat hij essais noemde, een term die hij heeft bedacht. Tegenwoordig klinkt het woord als ‘essay’ veel mensen te saai in hun oren. Het doet hen denken aan de opgaven waarmee scholen en universiteiten hun kennis van de leeslijst toetsen: argumenten van andere auteurs oplepelen, met aan het begin een stomvervelende inleiding en aan het einde een vederlichte conclusie, als twee vorken die in de uiteinden van een maiskolf zijn gestoken. Zulke verhandelingen bestonden in Montaignes tijd ook al, maar essais nog niet. Essayer betekent in het Frans gewoon ‘proberen’. Iets proberen te toetsen of proeven, of gewoon eens doen.

Het boek is prima opgedeeld in hoofdstukken die duidelijk zijn en zich aan het onderwerp houden. De schrijfstijl is helder en opvallend ‘makkelijk’ wat je in eerste instantie misschien niet zou verwachten.

Filosofische vragen

De vragen die per hoofdstuk worden ‘geprobeerd’ te beantwoorden zijn bijvoorbeeld: ‘Maak je geen zorgen over de dood’, ‘Wees aandachtig’, Lees veel, vergeet het meeste wat je leest en wees traag van geest’, ‘Overleef liefde en verlies’, etc.

In de hoofdstukken wordt veel verteld over het leven van Montaignes en gebeurtenissen die hem stimuleerde om zijn essays te schrijven. Dit vond ik vooral een interessant aspect want we praten hier wel over een man uit 16e eeuw! Terwijl de antwoorden zo in deze eeuw, meer dan vierhonderd jaar later, van toepassing zouden kunnen zijn.

Een eye-opener en een interessant boek!