Een vrij leven – Mariet Meester

‘Een vrij leven’ is geschreven door de Nederlandse schrijfster Mariet Meester en uitgegeven door Uitgeverij De Arbeiderspers. Het boek heeft als subtitel:

Een radicale zoektocht naar een onafhankelijk bestaan – zonder de aarde te belasten.

Dit boek is het zestiende boek van Mariet Meester. Zij schrijft romans, reisverslagen en non-fictie boeken. Deze publicatie is mede tot stand gekomen dankzij een bijdrage van het Nederlands Letterenfonds.

Non-fictie?

Het boek heeft de nurcode 320 welke betekent: “Literaire non-fictie algemeen”. Dit had ik gezien de subtitel ook verwacht maar ik vind tevens dat het boek leest als een roman. Het is een verhaal over een jonge vrouw en haar vriend die hun idealen nastreven en middels het perspectief in de ik-vorm, wordt het verhaal in chronologische volgorde verteld. Het is geen boek met tips, adviezen of bouwtekeningen voor een Tinyhouse. In mijn ogen is het meer een reisverslag en roman in één.

Vriend J.

Het boek vangt aan met een verhaal over de vriend van de schrijfster en zijn ongelukkige jeugd om uit te leggen waarom J. op een gegeven moment op een boerderij in Frankrijk belandt en Mariet, na een relatiebreuk, hem opzoekt. Mariet besluit voor een poosje daar ook te blijven. De twee hebben het niet breed, Mariet is een studente en J. leeft van een zakcentje dat hij verdient. Ze leven van wat ze vinden op een vuilnisbelt. Op een dag vindt J. daar de basis voor een Tinyhouse op wielen en al spoedig trekt het stel door Frankrijk met voor de wagen een lieve maar temperamentvolle merrie: Anna.

Doelloos of doelgericht?

Aanvankelijk lijkt het rondzwerven van de twee op een doelloze onderneming maar ze hebben wel degelijk een doel. Of zelfs meer. Anna werkt een opdracht voor haar studie uit en samen willen ze vooral zichzelf én anderen laten zien dat je van bijna niets kunt leven en de aarde niet hoeft te belasten met jouw levensstijl.

De omgeving reageert verschillend op hen; ze maken vrienden onderweg, ontmoeten soms zeer gastvrije mensen maar worden ook als paria’s gezien en roepen agressie bij mensen op. Van dit laatste schrikken ze wel maar ze weten er handig mee om te gaan, zodat het nergens uit de hand loopt. Anna schrikt letterlijk ook vaak: ze slaat een paar keer gevaarlijk op hol maar J. weet haar telkens toch tot bedaren te krijgen, alhoewel hij daar zelf soms voor in levensgevaarlijke situaties terecht komt.

Het leven van – bijna – geen geld wordt vaak uitgelegd. Dit vind ik één van de leuke aspecten van het boek en ik merkte dan ook dat het effect had op mijzelf: steeds vaker denk ik bij een potentiële aanschaf: “Heb ik dit echt nodig?”

Een grappige herkenbare situatie die mij deed deken aan de openbare telefooncellen van vroeger:

Financieel ging het inmiddels nog weer wat beter, al maakte J’s moeder nooit meer geld naar hem over. Die twee hadden weinig contact, alleen wanneer ik aandrong liep hij naar de telefooncel in het dorp en liet het muntje in de gleuf zakken dat hij speciaal voor dit doel had geprepareerd. Elke cent was kostbaar, de munt hing aan een touwtje, na het gesprek hees hij hem omhoog.

Interessant en boeiend

Het eerste gedeelte van het boek vond ik erg interessant en boeiend. Je leeft als lezer met de twee mee en krijgt steeds meer bewondering voor hen. Ze zijn volhardend en trouw aan hun visie. Ook alle ontberingen worden goed geschreven en die zijn er veel! Het leven lijkt heel ‘vrij’ maar het is vooral een grote uitdaging om te overleven als iedere vorm van luxe en comfort niet vanzelfsprekend is.

Tussen het verhaal door lees je ook veel over de gedachten achter hun levensstijl:

Een ander thema dat me bezighield was de definitie van vrijheid. Ik interpreteerde dat begrip anders dan degene die veronderstelden dat je er dan maar wat op los leefde. Volgens mij was het juist andersom; voor vrij zijn had je discipline nodig. Maakte je een rotzooitje van je bestaan en vrat je bijvoorbeeld alles wat je te pakken kreeg dan werd je ziek, moddervet of anderszins in je bewegingen beperkt, zodat je jezelf juist beknotte, Dat laatste vond ik lastig om uit te leggen. Als ik het probeerde, gebruikte ik voor de zekerheid metaforen die zo dicht mogelijk bij andermans denkwereld stonden.

Vrijheid had ook met geld te maken. “De uiterste luxe is van alles afstand te doen.”, had Marguerite Yourcenar ooit gezegd. Wanneer je weinig spullen aanschafte, kon je met minder toe en hield je tijd over voor dat wat je werkelijk belangrijk vond, dat leek mij logisch.

Een vrij leven?!

Ik vind het boek een aanrader en absoluut niet alleen voor mensen die heel milieu-bewust leven of zelfs in een Tinyhouse wonen, maar voor iedereen die graag eens stil staat bij wat nu werkelijk welvaart en welzijn voor hem of haar zelf betekent. Is dit voornamelijk materieel geluk of ook een streven naar een eerlijk leven waarbij je geen slaaf bent van je spullen of bezit, maar bewuste keuzes maakt over wat nu écht belangrijk is?

Dat het boek absoluut niet belerend is bedoeld blijkt vooral uit het verdere leven van Mariet zelf. Ze gaat reizen, pakt ook het vliegtuig en woont na verloop van tijd in Amsterdam. Dit vond ik als lezer even slikken en ik vond de laatste hoofdstukken dan ook veel te snel gaan, te haastig en met een enigszins teleurstellend einde van het verhaal. Voor zichzelf weet ze het allemaal goed te verklaren en eindigt haar verhaal dan ook, in mijn ogen, een beetje cliché-matig:

Nog steeds probeer ik te handelen volgens het aloude adagium: een ander niets aandoen waarvan je niet wilt dat het jou wordt aangedaan. Een mens is vrij, totdat hij andermans belang begint te schaden, daar ligt voor mij de limiet. Ook anderen mogen van mij hun eigen keuzes maken – waarbij het natuurlijk wel vervelend is als ze daarmee mijn lucht, mijn water en mijn voedsel verpesten.

Voor paardenliefhebbers:

De kunstacademie-docent die mijn doelen tot utopie bestempelde had ongelijk. Een paard met zelfgevlochten plastic teugels krijgt soms wel degelijk vleugels.

Dit laatste slaat op het hoofdstel en de teugels die zij zelf van plastic touwtjes, die altijd om balen hooi heen zitten, heeft gevlochten. Voor paardenliefhebbers is dit boek ook zeer geschikt. De omgang met temperamentvolle Anna en later brave Mérens Manoir wordt fraai beschreven. Mariet schreef zelf jaren voor de Hoefslag over haar reizen per paard.

Ik wens Mariet veel geluk in haar verdere leven en het zou me niets verbazen als ze op een dag weer in een eigen gebouwde woning op pad gaat… :>)