Media begrijpen – Marshall McLuhan

‘Media begrijpen’ is een non-fictie boek dat verscheen in 1964 onder de titel ‘Understanding Media’ en is geschreven door de Canadese auteur Marshall McLuhan. Het heeft de subtitel: ‘De extensies van de mens’.

In 2025 heeft de Uitgeverij ten Have het vertaald en opnieuw uitgegeven.

Met veel plezier lees ik op de binnenflap:

Uitgeverij Ten Have vind het belangrijk om op milieuvriendelijke en verantwoorde wijze met natuurlijke bronnen om te gaan. Bij de productie van het papieren boek van deze titel is daarom gebruikgemaakt van papier waarvan het zeker is dat de productie niet tor bosvernietiging heeft geleid.

En dat is maar goed ook, want het boek bevat maar liefst 560 pagina’s!

Media begrijpen

Marshall McLuhan was een Canadese denker die in de jaren zestig een heel vernieuwende manier bedacht om naar media te kijken. In zijn boek Media begrijpen legt hij uit dat media niet alleen middelen zijn om informatie door te geven, maar dat ze een uitbreiding van de mens vormen. Hij bedoelt daarmee dat elk medium iets van ons lichaam of onze mogelijkheden verlengt.

Een paar voorbeelden:

De auto verlengt onze voeten en benen, omdat we er sneller en verder mee kunnen reizen dan lopend.

De bril of de telescoop verlengt onze ogen, omdat we ermee beter en verder kunnen zien.

De telefoon verlengt onze stem en ons gehoor, want we kunnen met iemand spreken die zich kilometers verderop bevindt.

De televisie en de krant verlengen onze ogen en ons verstand, omdat we ermee toegang krijgen tot beelden en informatie uit de hele wereld.

McLuhan laat zien dat het medium zelf vaak belangrijker is dan de inhoud die het overbrengt. Dit vatte hij samen in zijn beroemde uitspraak: “The medium is the message” — in het Nederlands: “Het medium ís de boodschap.” Het gaat hem dus niet alleen om wát er gezegd of getoond wordt, maar vooral om hóé het medium ons denken, voelen en samenleven beïnvloedt.

Het belang van het tijdselement (1964)

Toen McLuhan dit boek schreef, was televisie nog een betrekkelijk nieuw verschijnsel. Computers waren nog zeldzaam en het internet bestond nog niet. Toch zag McLuhan al heel scherp dat nieuwe media de samenleving ingrijpend zouden veranderen. Hij voorspelde dat de wereld zou veranderen in een “global village”: een soort mondiaal dorp, waarin mensen over de hele wereld direct met elkaar verbonden zouden zijn, alsof ze buren zijn.

Dat was in 1964 een visionaire gedachte. Waar veel mensen televisie nog zagen als een vorm van amusement, begreep McLuhan dat het medium zelf een nieuwe manier van leven en denken zou brengen.

Nog steeds actueel!

McLuhans inzichten zijn nu misschien wel belangrijker dan ooit. In onze tijd zijn er sociale media, smartphones en internet. Daarmee is de wereld werkelijk een “global village” geworden

Via WhatsApp, Instagram of TikTok kunnen we voortdurend communiceren met mensen overal ter wereld.

Deze media beïnvloeden niet alleen onze communicatie, maar ook ons wereldbeeld, onze relaties, ons gedrag en zelfs onze identiteit.

Net zoals McLuhan al zei: het is niet alleen de inhoud die telt, maar vooral het medium zelf. Een nieuwsbericht leest of ervaart men heel anders in een krant dan via een kort filmpje op sociale media.

Zijn werk helpt ons dus nog altijd begrijpen waarom en hoe media zo’n grote invloed hebben op ons dagelijks leven en onze manier van denken.

Media begrijpen – mijn leeservaring:

Het boek opent met twee voorwoorden. Het eerste voorwoord van Miriam Rash is heel interessant en legt uit hoe we vooral dit boek moeten zien in de juiste tijd. Het begint direct al met een analyse waarom Kennedy versus Nixon in een radiodebat een duidelijke overwinnaar liet zien: Nixon. Nixon was goed op de inhoud en sprak overtuigend. Eenzelfde debat op de t.v. had een andere winnaar: namelijk Kennedy die in schril contrast met een zwetende en onzekere Nixon, stond als een huis. Hij kwam charmant over en het medium t.v. droeg hem op handen.

Zij stelt tevens een paar inhoudelijke vragen aan de lezer van dit boek en zorgt ervoor dat je meteen al zin hebt het hele boek in één ruk uit te lezen.

Het tweede voorwoord is van W. Terrence Gordon. Dit voorwoord is meer een samenvatting van het boek dat op een overzichtelijke wijze puntsgewijs voorbij komt.

Het boek leest als een trein vooral omdat het onderwerp erg interessant is. Ik vond vooral het hoofdstuk: Wiel, fiets en vliegtuig interessant omdat je hier niet direct aan denkt als je een boek over Media leest. Toch zijn deze drie elementen extensies van de mens en hebben zij de ontwikkelingen van de maatschappij een super boost gegeven.

Media begrijpen:

‘Media begrijpen’ laat zien dat media verlengstukken van de mens zijn, die ons leven en ons samenleven diepgaand veranderen. Geschreven in 1964, was het zijn tijd ver vooruit. En juist omdat wij nu dagelijks leven met digitale media, is dit boek nog steeds verrassend actueel en leerzaam. Een aanrader voor iedereen! En voor degene die denkt hier een 3 sec. YouTube of Tiktok reel van te gaan maken: dát gaat je niet lukken! Het is een boek met diepgang, veel diepgang en inhoudelijk perfect passend bij de lezende mens. Het boek, het geschreven woord dus als media!